Социал психологик тренинг гуруҳий психокоррекция сифатида

Билиш вазифаси

Эмоционал вазифаси

Интегратив вазифаси


2-расм.
Энди ҳар бир бўлимни алоҳида кўриб чиқамиз.

1. 
   Билиш вазифаси, яъни янги ўқув фаолиятидаги мулоқот жараёни асосидаги билимлар талабани ўқитувчи ва бошқа талабалар билан мулоқотлашуви жараёни асосида пайдо бўлади. Талабалар мулоқот жараёнида турли хил билимларга эга бўлишади. Ушбу функция юқори даражадаги тушуниш билан характерланади. Ўқув фаолиятида билиш, ақлий мулоқотни ақлий қизиқишни уйғотади. Одатда шахснинг таълим фаолиятидаги сермаҳсул ижодий фаоллигини олимлар муваффақият мотивлари билан эмас, айнан билиш мотивациялари билан боғлашади.
   
2. 
   Эмоционал вазифа, энг аввало талабанинг ўқув фаолиятидаги мулоқот жараёнини текширишида, ўқув жараёнидаги эмоционалликка тўла ўзаро муносабатлар доираси ўқув фаолиятидаги фаолликка ундайди ёки пассивлаштиради, яъни у ёки бу кайфият яратади, хурсандчилик ёки қайғуришга олиб келади. Талабаларни тренинг давомида ўртоқлари билан мулоқоти уларни маълум бир эмоционал тажриба билан бойитади. Бу эса кейинчалик атрофдагилар билан шунга ўхшаш алоқаларни ўрнатишга, балки уларни фаол қидиришга ундайди.
   
3. 
   Интегратив вазифа ўзини намоён қилиш эҳтиёжини, ўз шахсини таъкидлаш, талабага йўналтирувчи йўл кўрсатувчи вазифасини ўтайди. Шахслараро муносабатларнинг бу вазифаси талабанинг у ёки бу қадриятлар тизимига интилиши билан боғлиқ. Ўқитиш мотивациялари тузилишида социал психологик тренинг талабаларни мулоқотдаги ўзаро таъсирларнинг координацияси ва келишилганлигига йўналтирилгандир. Улар фикрлар, ҳиссиётлар, муносабатлар билан ўзаро алмашишади, мавқеларини тузатиш ва аниқлаштирилиши содир бўлади, ўзаро таъсир этиш режаси ишлаб чиқилади. Яна ўқитиш жараёнининг у ёки бу саволига янги назар, ёндашув пайдо бўлади. Айнан шу вазифа биз учун жуда муҳимдир.
   

Ўқув фаолиятида бу вазифалар мулоқотда талабалар ўзаро таъсирини келиштириш ва мувофиқлаштиришга йўналтирилган. Шундай экан, социал-психологик тренинг вазифалари шахслараро муносабатлар вазифаларини янада кучайтиради, бу эса бизга яна бир бор социал-психологик тренингни психокоррекцион жараёнлар таркибига киритиш кераклигини исботлайди, айниқса ёшлар ижтимоий психологик фаолиятини мукаммалаштириш шакллантириш жараёнига.
Тренинг вақтида гуруҳий фаолият афзалми ёки индивидуал тарзда коррекция олиб бори қулайми деган масала кўтарилади. Бу ҳолатлар К.Рудестамнинг китобларида етралича ўз аксини топган. Уларнинг афзалликларини келтириб ўтамиз:

1. 
   гуруҳий тажриба шахслараро муаммоларни ечишга ёрдам беради; инсон ўз муаммоларини доимо аҳамиятсиз ва кераксиз деб ҳисоблайди, бошқалар ҳам шунга ўхшаш ҳолатларни ҳис қиладилар. Кўпгина одамлар учун бу кашфиёт яхши психотерапевтик омил бўлиб ҳисобланади
   
2. 
   ўзига ўхшаган муаммоларни кўриб қайта алоқа олиш имкониятининг мавжудлиги; ҳақиқий ҳаётда инсонлар ҳар доим ҳам қайта алоқа олиш имкониятига эга эмаслар, бу ҳолат тренинг вақтида энг муҳим бўлган ҳолатлардан бири бўлиб ҳисобланади.
   
3. 
   Гуруҳда инсон янги билимларни ўрганиши мумкин ўзига тенг бўлганлар билан турли хил йўналишда муносабатда бўлиши мумкин; реал ҳаётда бундай ҳолатлар танқидга учраса психологик тренингда бу ҳолат «психологик полигон» сифатида ишга тушиши мумкин. бунда ҳар хил ҳолатларни қўллаши ҳам мумкин.
   
4. 
   Гуруҳда иштирокчилар ўзларини бошқаларга ўхшатишлари мумкин; бунда улар бошқаларнинг ролларини ўйнашлари мумкин, бунинг натижасида иштирокчилар орасида эмоционал алоқа пайдо бўлиши мумкин.
   
5. 
   Гуруҳдаги ўзаро таъсир ҳар иштирокчиларнинг психологик муаммоларни аниқлаш имкониятини яратади, бу эффект индивидуал психокоррекцион ва психотерапевтик фаолиятда ўз аксини топади.
   
6. 
   Гуруҳ ўзини намоён қилиш, ўзини тадқиқ қилиш ўзини англаш жараёнини енгиллаштиради; бунда гуруҳ иштирокчилари ўзларига ишонишларига имкон яратилади.
   
7. 
   Гуруҳий иш иқтисодий жиҳатдан ҳам кераклироқ ҳолатдир; қатнашчилар учун индивидуал тарздаги ишдан кўра гуруҳий тарздаги фаолият арзонроқ тушади. Психолог учун ҳам гуруҳий иш фойдалироқдир.