Siyosatshunoslik

siyosat subyektlari 
— siyosiy hayotda ishtirok etish 
salohiyatiga ega b o ‘lgan ijtimoiy va milliy uyushmalar, tashki- 
lotlar, muassasalar, shaxslar b o ‘lib, ular o ‘z m anfaat va m aq- 
sadlaridan kelib chiqib siyosiy qarorlar qabul qiladilar va o ‘z 
qarorlarini amalga oshirish uchun harakat qiladilar. D em ak, 
siyosat subyektlari muayyan maqsadga qaratilgan asosli hara- 
katning faol ishtirokchilaridir.
Lekin inson siyosatda ishtirok etish shakllarini va usullarini
110

---

puxta va aniq egallamagan b o ‘lsa, ulardan samarali foydalana 
olm asa, uni siyosatning faol subyekti deb hisoblab b o ‘lmaydi. 
K o‘pincha bunday kishilarda jamiyat hayotida sodir bo‘layotgan 
voqealarga nisbatan siyosiy indiferantlik — befarqlik, loqaydlik 
ustunlik qiladi. Bunday insonlar siyosatning haqiqiy, faol subyekti 
em as, balki obyekti b o ‘lib qoladilar. Insonning haqiqiy, faol 
subyekt sifatida shakllanishi m am lakatda dem okratik siyosiy 
rejim ning m avjudligiga, iqtisodiyotining taraqqiy etganlik 
darajasiga, jam iyatning m a’naviy-m a’rifiy jihatdan rivojlangan- 
lik sur’atlariga ham bevosita bog‘liqdir. M asalan, jam iyat iqti­
sodiyotining yuqori darajada taraqqiy etishi fuqarolik xizmati- 
ning bilim don, malakali boshqaruv kadrlari korpusining shakl­
lanishi uchun zarur baza b o ‘lib xizm at qiladi. Yetishmovchilik, 
qashshoqlik sharoitida demokratiya negizida samarali boshqarish 
uchun zarur bo‘lgan um um ta’lim va kasb tayyorgarligining yuqori 
darajasiga ommaviy miqyosda erishish qiyin. Bunday sharoitda 
kadrlam i shakllantirishda, ulardan foydalanishda bilimdonlik va 
kasbga b o ‘lgan talablar, boshqa tamoyillar: qon-qarindoshchilik, 
yurtdoshlik, o sh n a-o g'aynigarchilik, boshliqqa sodiqlik va 
boshqalar bilan almashtiriladi. Davlat xizmati, siyosiy faoliyatga 
tezda boyib ketish maqsadida, shaxsiy, g‘arazli m anfaatlam ing 
qondirilish vositasi sifatida qarash boshqarish tizim uchun og‘ir 
oqibatlam i keltirib chiqaradi.