Siyosatshunoslik

«Hizb-ut-tahrir»
(Ozodlik partiyasi)dir. Bu tashkilot mohiyatan g‘oyaviy-siyosiy 
tashkilotdir. XX asrning o ‘rtalari va ikkinchi yarm ida islom 
dunyosida paydo bo‘lgan «Ixvonul muslimiyn», «Al-Jihod al- 
Islomiy», «Al-Qoida», «Al-muhojirun» va «Tablig‘» kabi «Hizb- 
ut-tahrir» ham faol diniy-ekstremistik faoliyat olib bormoqda.
T o‘liq nomi «H izb-ut-tahrir al-Islomiy» b o ‘lgan bu noras- 
miy diniy-siyosiy partiya 1952-yilda Quddus shahrida falastin- 
lik huquqshunos Taqiyuddin Nabaxoniy (1909—1979) tomonidan 
tashkil etilgan. Aslida bu partiya XX asrning 20—30-yillarida 
Misr Arab Respublikasida paydo bo‘lgan «Musulmon birodar- 
lari» yoki «Al-Ixvon al musamin» diniy-siyosiy tashkilotining 
alohida yo‘nalishi hisoblanadi. «Hizb-ut-tahrir» rahbarlari asosan 
G ‘arbiy Yevropada yashashadi va o ‘sha yerdan turib Misr, Tu­
nis, Quvayt, Iordaniya, Pokiston, Afg‘oniston kabi davlatlarda- 
gi filiallarini boshqarib turishadi. Asosiy maqsadlari esa musul- 
m onlar yashovchi mavjud yigirma ikkita arab, jam i 55 ta m u­
sulmon m am lakatlarini birlashtirib, yagona islom davlati — 
xalifalikni yaratishdir. P artiyaning nazariy asoslari uning 
tomonidan yaratilgan «Nizom ul-Islom» («Islom tizimi»), «Dav­
lat ul-Nizom» («Islom davlati»), «Xalifalik» kabi asarlarda ifoda 
etilgan. 1989-yildan boshlab hizbchilar m u n tazam n ash r 
etilayotgan «Ong» yoki «Al-Va’y» jumalidan foydalanishmoqda1. 
Xalqaro terrorchi Usom a bin Lodin tashkilotning asosiy m oli­
yaviy homiysidir.
«Hizb-ut-tahrir»ning siyosiy strategiyasi mafkuraviy ta ’sir 
vositasida aholining ko‘pchiligini qamrab olish, agar bunga imkon
1 Izoh: «Онг» jumalining 100 dan ortiq soni 0 ‘zbekistonda ham tarqatilgani
ayrim hizbchilar ustidan olib borilgan tergov jarayonida aniqlandi.
310

---

b o ‘lm asa noqonuniy yo‘l bilan davlat to ‘ntarishini amalga 
oshirish va konstitutsiyaviy hokimiyatni ag‘darib tashlashni ko‘zda 
tutadi. D astlab xayr-ehson va m a’rifatchilik ko‘rinishida o ‘z 
faoliyatini shakllantirishga harakat qilib, tarafdorlar orttirgach, 
o ‘z m aqsadlariga erishish u ch u n te rro r usulini qo'llovchi 
hizbchilar «Xudo bizning ideal, Payg‘am bar bizning dohiy, Q ur’- 
on bizning konstitutsiya, jihod bizning vosita, din va Xudo yo‘lida 
qurbon b o ‘lish bizning ezgu niyatimiz» kabi soxta iboralarni 
shior qilib olishgan.
Bugun jahonning qaysi qit’asida joylashganligidan qat’i nazar, 
har bir davlat o‘z yurtida demokratik tamoyillarni shakllantirishga 
intilm oqda. Biroq «Hizb-ut-tahrir» butun dunyo tan olgan bu 
tam oyillarni «kufr nizomi» deya qayta-qayta ta ’kidlamoqda. U 
demokratiyani samoviy dinlarga hech qanday aloqasi yo‘q, balki 
insonlar o ‘ylab topgan nizom, deb biladi. Yevropa davlatlarini 
demokratiyaga asos solganlikda ayblab, ularni o ‘ylab chiqqan 
qonun va hukmlari uchun «kofir G ‘arb davlatlari», deya haqorat 
qiladi.
0 ‘zbekiston tanlagan dunyoviy, dem okratik taraqqiyot y o ii, 
m am lakatdagi huquqiy tartib ham tabiiyki, hizbchi va boshqa 
diniy aqidaparast kuchlarga yoqmaydi. U lar bugungi o ‘tish 
davriga xos b o ‘lgan turli qiyinchiliklardan ustam onlik bilan foy- 
dalanib, hokimiyatni terror orqali egallashga intiladilar. Biroq 
0 ‘zbekistonda o‘matilgan huquqiy tartib, terrorizmning har qan­
day k o ‘rinishini oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar bunga 
yo‘l q o ‘ymaydi.
Ju m la d a n , diniy-ekstrem istik k u c h la rn in g 1 faollashuvi, 
m illatlararo va dinlararo hamjihatlikni buzishga harakat qilish- 
lari 1991-yi 1 14-iyunda qabul qilingan «Vijdon erkinligi va diniy 
tashkilotlar to ‘g‘risida»gi qonunni qayta ko‘rjb chiqishni, uni 
konkretlashtirishni taqozo etdi. N atijada, yangi tahrirdagi bu 
Q onun 1998-yilning 1-mayida Oliy Majlis tom onidan qabul 
qilindi. Ushbu Qonun normalari xususiyatidan kelib chiqib, Oliy