Siyosatshunoslik

256

---

Tayanch tushunchalar
Din, buddaviylik, xristianlik, islom, shariat, siyosatning diniy-
lashuvi, dinning siyosiylashuvi, vijdon erkinligi, fundamentalizm,
diniy fundamentalizm, aqidaparastlik, teokratik davlat, xalifalik,
diniy ekstremizm, diniy terrorizm, dunyoviy davlat, diniy davlat,
plyuralizm, mafkura, siyosiy mafkura, siyosat va mafkura
o ‘rtasidagi muvozanat, liberalizm, konservatizm, sotsial-
demokratiya, milliy mafkura, ekosiyosiy va diniy mafkuralar, din-
lararo bag Yikenglik (tolerantlik).
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Jahon dinlarining hozirgi jamiyatlar ijtimoiy-siyosiy 
hayotida egallagan maqomini dalillar asosida taqqoslang.
2. Siyosatning diniylashuv va dinning siyosiylashuvi mohiyatini 
izohlang.
3. Demokratik davlatlarda dinning siyosatga ta’siri batamom 
yo‘qolishi mumkinmi?
4. Dunyoviy davlatda dinning davlatdan ajratilganligi uning 
jamiyatdan ajratilganligini anglatadimi?
5. Diniy fundamentalizmning siyosiy ta ’limoti qanday 
maqsadga qaratilgan?
6. Musulmon mamlakatlarida diniy aqidaparastlikning 
kuchayishiga qanday omillar sabab bo‘lmoqda?
7. Diniy fundamentalizmning hurfikrlilik va vijdon erkinligi 
prinsipiga zid ekanligini misollar asosida tushuntirib bering.
8. Dunyoviy davlatda siyosat va din munosabatining huquqiy 
me’yorlari mazmunini tushuntiring.
9. «Mafkura», «siyosiy mafkura» atamalari mohiyatini 
izohlang.
10. Mafkuraning mutlaqlashtirilishi qanday salbiy oqibatlarga 
olib kelishi mumkin?
11. «Siyosat va mafkurada o'zaro munosabatlar ma’rifiyligi» 
deganda nimani tushunasiz?
12. Siyosiy mafkuraning jamiyat taraqqiyoti uchun ahamiyati 
nimalarda namoyon bo‘ladi?
13. Dunyoda turli mafkuralarning mavjudligini qanday omillar 
taqozo etgan?
257

---

14. Hozirgi zamonmng eng asosiy mafkuraviy oqimlari va 
ulaming asosiy prinsiplarini tushuntirib bering.
15. 0 ‘zbekiston mustaqilligi sharoitida milliy mafkuraga 
ehtiyojning kuchayishini qanday omillar orqali izohlash 
mumkin?
16. «Mafkuraviy bo‘shliq»ning xavfi nimalarda namoyon 
bo‘lishi mumkin?
17. Diniy-siyosiy mafkuralar bilan ekstremizm va terrorizm 
o‘rtasida qanday aloqadorlik bo‘lishi mumkin?
18. 0 ‘zbekiston milliy mafkurasining o‘ziga xos xususiyatlari 
nimalardan iborat?
19. 0 ‘zbekiston milliy mafkurasida din va siyosat qanday 
nisbatga ega?
20. «Diniy bag‘rikenglik» atamasi mazmunini tushuntiring.
21. Demokratik davlatlarda dinga nisbatan munosabatda 
qanday tamoyillarga amal qilinadi?
22. Demokratik davlatda dindorlar va diniy tashkilotlar qanday 
talablarga rioya qilishlari lozim?
ADABIYOTLAR
Узбекистон Республикаси Конституцияси. — Т., 2008.
Узбекистан Республикасининг «Виждон эркинлиги ва 
диний ташкилотлар туррисида»ги крнуни (янги тахрирда) / /
Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотно- 
маси. — 1998. — №5—6.
Узбекистон Республикаси Президентининг 2006 йил 25 
августдаги «Миллий 
foa
таргиботи ва маънавий-маърифий 
ишлар самарадорлигини ошириш тугрисида»ги к,арори / /
Узбекистон овози. —2006. —26 авг. —№99—100.