“Siyosatnoma” Essay

ASAR FASLI

2.1 Birinchi fasl

(ZAMONA ODAMLARINING AHVOLLARI VA SULTONI ODIL, SHAHANSHOHI A’ZAM XALADULLOHU MULKAHUNING MADHI HAQIDA)
Alloh odamlardan bir kishiga qudratini ko’rsatib, davlat va iqbol beradi, Haq taolodan bilim va aql topib, shu bilim bilan qo’l ostidagilardan har birini o’ziga teng biladi, har biriga martabasiga mos qilib, mansab beradi, xizmatkorlarini xalq o’rtasidan ajratib oladi, har biriga bir martaba va manzala beradi, din va dunyo zarurati-yu muhimoti bilan ularni taminlaydi, raiyatni muhofavat qiladi, toki uning adli soyasida xaloyiq rohat ila yashab kun ko’rsin. Agarda xizmatkor va yo mahramlardan biri noloyiq ish tutsa-yu, yaxshilikdan tushunib olsa, ularni qayta ishga qo’yish kerak, agar ular hushyor bo’lmay vafo qilishmasa, ularni boshqa loyig’iga almashtirish lozim. Raiyatdan birortasi xiyonatni andisha bilib, sotqinlik qilsa, gunohini bo’yniga qo’yib, aybiga yarasha jazo berib, ulardan voz kechish kerak.

Davlatni idora qilish talablaridan yana biri bu davlat va shaharlarini obod qilishdir. Chetdan qoriz qazib suv keltirish, katta ariqlar qazish, qal’alar, shaharlar, zebo binolaru keng ko’chalar qurdirishdir. Tolibi ilmlar uchun madrasalar ochish ham zarur, chunki bunda shohning nomi abadiy qoladi va uning savobidan mulkida sulh-u tinchlik hosil bo’ladi.

Alloh taolo hudovandi olam va shahanshohi muazzimni olam maliklaridan uzoq bo’lgan karomatlar va buyukliklar bilan bezatgan. Unga har tomonlama fazilatlarini ato etgan. U zotdan berilgan ilm-u martabaga munosib bo’lish, e’tiqodli va imoni mustahkam bolishi darkor. Shuning uchun Alloh taolo loyiq martabasi va yaxshi e’tiqodiga yarasha unga davlat-u mulk berdi. Xaloyiq esa shu podshohning adl-u siyosati soyasida kun kechirib, duoyi hayriya qilmoqda.