Sintaksis haqida umumiy ma’lumot

So’z birikmаsining boshqa til birliklaridan farqi
So'z birik­masi ma'nosi bilan so'zga, shakli bilan ibora, sintagma va gapga o'xshaydi, ammo o'ziga xos farqqa ham ega.
SO'Z BIRIKMASI VA SO'Z
So'z birikmalari ham so'zlar kabi narsa, belgi, hara-katni atashga xizmat qiladi. Lekin so'z — leksik hodisa, so'z birikmasi - grammatik hodisadir.
So'z birikmasi narsa, belgi yoki harakatni yakka holda emas, balki ikki va undan ortiq so'zlarning o'zaro aloqaga kirishuvi orqali ifodalaydi.
Masalan, kitob so'zi bir narsaning umumlashgan oti bo'lib, yolg'iz tushunchani ifodalaydi, o'rtog'imning kitobi birikmasida esa faqat «kitob» ma'nosining o'zi emas, balki «o'rtog'imga tegishli kitob» tushunchasi ifodalanadi.
So'z birikmalarida ma'no, tushuncha ancha aniq va ravshan bo'ladi. Shuning uchun lug'atlarda so'zning ma'nosini ochib berishda so'z birikmalaridan foydalaniladi.
Qiyoslang: nor — erkak tuya, g'o'nan — ikki yashar ot, olqor - yovvoyi tog' echkisi, ezma — sergap odam.
Tasviriy ifoda – so’zning so’z birikmalari bilan ifodalangan ma’nodoshlaridir. Bular parafrazalar deyiladi. Tasviriy ifodalar so’zning ma’nosini oydinlashtirish, matnni badiiylashtirish, takrorning oldini olish kabi uslubiy vazifalarni bajaradi.
Masalan, 1. «Qanotli do'stlar» haqida film yaratildi. 2. Yurtimiz zangori olov, qora oltin zaxiralariga juda ham boy. 3. Ko'rgazmada atoqli mo'yqalam ustalari yaratgan rasmlarni tomosha qildik.
4. Otamning akalari — haydovchi. 5. Echkining bolasi onasining atrofida sakrab o'ynardi.
6. Maktabimizda taniqli so'z san'atkori bilan uchrashuv bo'ldi. 7. Mamlakatimizda juda katta miqdorda kumush tola yetishtiriladi. 8. Bu yil bahor elchilari erta uchib keldilar. 9. Vatanimizda ishlab chiqarilgan havo kemalari dunyo bo'ylab parvoz qilmoqda. 10. Dehqonlarimiz oq oltin yetishtirishning barcha sirlarini bilishadi.
yozuvchi, rassomlar, gaz, neft, qushlar, pilla, samolyotlar, paxta, amakim, uloqcha, qaldirg'ochlar.