Sinfi uchun darslik

laymoq, boqmoq,
termulmoq
 so‘zlari ishtirokida gaplar tuzing va bosh so‘zning qatordagi
boshqa so‘zlar bilan munosabatini izohlang.
?

---

182
170-d a r s. 
ZID MA’NOLI SO‘ZLAR
1-topshiriq. 
Quyida berilgan so‘zlarga zid ma’no bildiruvchi so‘zlarni
aniqlang.
Uzun – ... , uzoq – ... , kuldi – ...
2-topshiriq.
 Quyida berilgan gapdagi zid ma’noli so‘zlarni aniqlang.
Oq kun – baxt-u saodat,
Qora kun – g
‘
am, musibat.
 
(Tohir Qahhor)
Qarama-qarshi ma’noli so‘zlarga zid ma’noli so‘zlar deyiladi.
 Zid ma’noli so‘zlar doimo ikki qarama-qarshi a’zodan
iborat bo‘ladi. Birini aytsak, ikkinchisi xayolimizga keladi.
M a s a l a n
: achchiq
 deyishimiz bilan 
shirin
 esimizga tushadi.
Zid ma’noli so‘zlar birgalikda qo‘llanib, yangi so‘z hosil qilishi
mumkin. M a s a l a n: 
yosh-u qari – 
bari
, achchiq-chuchuk –
ovqat turi
, uzoq-yaqindan – 
hamma yoqdan
 
kabi.
520-mashq.
 
Maqollarni o‘qing va ma’nosini sharhlang. Zid ma’noli
so‘zlarni o‘zi bog‘langan so‘z bilan birgalikda ko‘chiring.
1. Yaxshi so‘z – jon ozig‘i, yomon so‘z – bosh qozig‘i. 2. Do‘st
achitib gapirar, dushman – kuldirib. 3. Oz so‘zla, ko‘p tingla. 4. Eskisiz
yangi bo‘lmas, yomonsiz – yaxshi.
521-mashq. 
«Zumrad va Qimmat» ertagi esingizdami? Unday bo‘lsa,
sinfda ikki guruhga bo‘lining. Birinchi guruh Zumradning ijobiy fazilatlarini,