Sinf: 7 Mavzu. Sutemizuvchilar sinfiga mansub chorva mollari. Dars maqsadi

Gereford qoramol zoti Santa – Gertruda qoramol zoti

Qoramollardan sut va go’sht bilan birga teri olinadi. Teridan charm poyabzallar, teri-galanteriya buyumlari tayyorlanadi. Qushxonalardagi chiqindilardan turli preparatlar, yelim, sovun va boshqa mahsulotlar ishlab chiqariladi. Qadimda qoramollarning buqalaridan ish hayvonlari sifatida omoch bilan еr haydashda foydalanilgan.

Qo’ychilik(15-slayd) – chorvachilikning qo’y va echkilarni boqish bilan shug’ullanadigan sohasi. Qo’ylar yеngil sanoat uchun qimmatbaho xomashyo (yung,tеri, mo’yna) va oziq-ovqat mahsulotlari (go’sht, sut, yog’) bеradi. Qo’y yungidan gazmol, trikotaj buyumlar, gilam, tеrisidan po’stin, mo’ynasidan kiyim-kеchak, sutidan pishloq, brinza tayyorlanadi. Butun dunyoda 1 milliard boshdan ortiq qo’y boqiladi.

Qo’ylar bundan 8 ming yil ilgari yovvoyi qo’y - muflondan kеlib chiqqan. Qo’ylarning yosh urg’ochisi sovliq, erkagi - qo’chqor, tug’ilgan bo’lasi qo’zi dеyiladi. Qo’chqorlar har doim shoxli, sovliqlar esa shoxsiz yoki kichik shoxli bo’ladi. Qo’ylar 14-15 yil yashaydi. Odatda qo’ylardan 8-10 yil foydalaniladi.

Qo’y zotlari junining sifatiga ko’ra (16-slayd) mayin junli, chala mayin junli va dag’al junli zotlarga ajratiladi.

Qo’y zotlari:

1 - qorako’l qo’yi; 2 – Hisor qo’yi.

Mayin junli qo’ylarning juni bir xil uzunlikdagi (8 - 10 sm) tivitdan iborat.(17-slayd) Mayin jundan nafis gazlamalar to’qiladi. Shimoliy Kavkaz, Volgabo’yi va Qozog’istonda boqiladigan merinos zotidan 10 - 12 kg mayin jun olinadi.

Dag’al junli qo’ylarning juni dag’al qil va tivitdan iborat. Bu qo’ylar ham o’z navbatida po’stinbop terili, qorako’l terili, go’sht-yog’li va go’sht-junli zotlarga ajratiladi. Romanov zotli qo’ylar eng yaxshi po’stinbop teri beradi.

Qorako’l terisi 1-3 kunligida so’yilgan qorako’l qo’zilarining terisidan iborat. (18-slayd)Qorako’l terisi ko’proq qora rangda bo’ladi; ko’k, jigarrang, sur, oq va boshqa xillari ham bor. Havorang va tillarang xillari yuqori baholanadi. Qorako’l qo’ylarining asl vatani Buxoro hisoblanadi.

Go’sht-yog’ yo’nalishidagi qo’ylardan O’zbekistonda  Hisor qo’ylari boqiladi.(19-slayd) Bunday qo’ylar vazni 150 kg ga, dumbasining og’irligi 25 kg ga boradi.