Ўсимликларнинг ўсиши ва харакатланиши. Фитогармонлар

2. ЎСИМЛИКЛАРНИНГ ЎСИШ ХИЛЛАРИ

1. Апикал ўсиш

3. ЎСИШГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР

• Ҳарорат

Ўсимлик номи	Минимал	Оптимал	Максимал
Арпа, буғдой Кургабоқар Маккажўхори Ошқовоқ Қовун, бодринг Ғўза	0 - 5 5 - 10 5 - 10 10 -15 15 - 18 10 – 12	25 - 31 31 - 37 37 - 44 37 – 44 31 – 37 25 – 35	31 - 37 37 - 44 44 - 50 44 - 50 45 - 50 40 - 46

• Ёруғлик

ЎСИМЛИКНИНГ ТИНИМ ҲОЛАТЛАРИ

МАЖБУРИЙ ТИНИМ ҲОЛАТИ
ФИЗИОЛОГИК ТИНИМ ҲОЛАТИ

5. ЎСИМЛИК ҲАРАКАТЛАРИ

ЎСИМЛИК ҲАРАКАТЛАРИ
ТРОПИЗМЛАР
НАСТИК ҲАРАКАТЛАР
НУТАЦИЯ ҲАРАКАТЛАР

Тропизм ва настик ҳаракатлар

• Ўсимликларнинг турли омиллар таъсирида ўсиши, яъни бурилиши тропизм, ёруғликка интилиб ўсиши фототропизм дейилади. Мабодо, ёруғлик ўсимликка бир томонда тушса, ўсимликнинг ёруғликка қараб қийшайиши кузатилади, ёритилган томон кам ўсиб, қоронғи томонда ўсиш тезлашади, поянинг қийшайиши, яъни мусбат фототропизм рўй беради.
• Демак, мусбат фототропизм ёруғликка қараб интилишдир.

Аксинча, ёруғликдан қочса, манфий фототропизм дейилади. Ўсимликнинг ер устки органларида мусбат, илдизларида эса манфий фототропизм ҳодисаси юз беради. Аниқроқ қилиб айтганда, ўсимликлар илдизи ёруғлик таъсиридан қочса, ер устки қисмлари ёруғликка интилади.

• Аксинча, ёруғликдан қочса, манфий фототропизм дейилади. Ўсимликнинг ер устки органларида мусбат, илдизларида эса манфий фототропизм ҳодисаси юз беради. Аниқроқ қилиб айтганда, ўсимликлар илдизи ёруғлик таъсиридан қочса, ер устки қисмлари ёруғликка интилади.
• Геотропизм. Ернинг тортиш кучига нисбатан органларнинг ҳаракатланиши геотропизм дейилади. Бунинг натижасида поя юқорига қараб ўсади, илдизнинг асоси эса пастга қараб, ён илдизларнинг бурчак остида ўсиши кузатилади.