Ўсимликларнинг ўсиши ва харакатланиши. Фитогармонлар

ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ДАВЛАТ АГРАР УНИВЕРСИТЕТИ
Мавзу: Ўсимликдаги физиологик жараёнларнинг маҳсули – ўсиши
Маъруза №7
Тузувчи: Б.ф.н.,
доцент Н.З. Арабова

Режа:

• Ўсимликларнинг ўсиши ҳақида тушунча

https://www.youtube.com/watch?v=g7kjRyDVEHM&list=PLYY0cI3sAdGyzB3Y0reZ-I117aE6-v5Gv.

• Ўсимликларнинг ўсиш хиллари.
• Ўсишга таъсир этувчи омиллар.
• Ўсимликнинг тиним ҳолатлари.
• Ўсимлик ҳаракатлари (https://www.youtube.com/watch?v=nhVKVSkdedY).

1 ЎСИМЛИКЛАРНИНГ ЎСИШИ ҲАҚИДА ТУШУНЧА

• Ўсимликлар онтогенезини характерловчи энг муҳим жараёнлар ўсиш ва ривожланишдир. Улар ўсимлик танасидаги барча ҳаётий реакцияларнинг натижаси ҳисобланади, бу жараёнллар бир-бирига узвий боғлиқ бўлиб, фақат ўсиш асосида ривожланиш ва ривожланиш асосида ўсиш характерланади.
• Ўсиш - бу ўсимликлар бўйи ва эни тобора ортиб, умумий массанинг ошишидир. Бундай ўсиш орқасига қайтмайди. Чунки янгидан-янги ҳужайралар, тўқималар ва органлар вужудга келиб, протоплазма ва ундаги органоидлар (хлоропластлар, митохондриялар ва бошқалар) тўхтовсиз шаклланиб туради.
• Ривожланиш - ўсимликнинг ҳаётий циклини (онтогенезини) характерловчи ёшлик, вояга етиш кўпайиш, қариш ва ўлиш арафаларидаги сифатий морфологик ва физиологик ўзгаришларни ўз ичига олади.

Ўсиш - ўсимлик ҳаётининг фаоллик даражасини кўрсатувчи энг муҳим жараёнлардан биридир. Чунки бу жараён ўсимлик танасидаги барча физиологик ва биохимик реакциялар натижасида содир бўлиб, янгидан-янги ҳужайраларнинг, органларнинг ҳосил бўлиши ва уларнинг умумий қуруқ массасининг ортиб бориши билан характерланади.

• Ўсиш - ўсимлик ҳаётининг фаоллик даражасини кўрсатувчи энг муҳим жараёнлардан биридир. Чунки бу жараён ўсимлик танасидаги барча физиологик ва биохимик реакциялар натижасида содир бўлиб, янгидан-янги ҳужайраларнинг, органларнинг ҳосил бўлиши ва уларнинг умумий қуруқ массасининг ортиб бориши билан характерланади.
• Ўсимликларнинг ўсиши (ҳайвонлардан фарқли равишда) бутун онтогенезида давом қилади ва янгидан янги органлар ҳосил бўлади. Шунинг учун юз йиллик ва минг йиллик дарахтларда ҳам ёш, бир неча кунлик органларнинг борлигини кўриш мумкин.