Маданий мерос объекти

МАДАНИЙ МЕРОС ОБЪЕКТИ
ПАСПОРТИ						Маданий меросни асраш умумхалқ ишидир!
Кўрсаткичлар	Маълумотлар		6. Тарихий маълумотлар	7. Ёдгорлик тавсифи
1. Ёдгорликнинг номи	- ОСТОНА ҚИШЛОҒИ -		Остона бобо манзили – Янгиариқ тумани марказидан 3 км жануби-ғарбда, шу номдаги қишлоқ ҳудудида жойлашган. Бу ёдгорлик ҳақида академик Я.Ғуломов тадқиқотларида қисқа маълумотлар келтирилган. Ёдгорликнинг режалаштирилиши аниқ кўзга ташланмайди, майдони 2 га. Унинг ҳудудида унча баланд бўлмаган бир қанча овалсимон тепаликлар кузатилади. Ёдгорлик марказида Шайх Мухтор Вали мақбараси қад кўтариб турибди. Мақбара билан бирга катта ва кичик масжид ҳамда ёнма-ён жойлашган қўшимча хоналар мавжуд. Уларнинг деворлари 26-27 х 26-28 х 3-4 см ҳажмдаги пишган ғиштлардан тикланган. Иншоот – бўйлама ўқ бўйлаб йўналган кўп хонали мақбара мажмуасини ташкил этади. 9 х 9 х 15 м ҳажмдаги катта залнинг асоси квадрат шаклда бўлиб, дастлаб у томонларида чуқур токчаларга эга бўлиб бут (крест) шаклидаги кўринишни ҳосил қилган. Улардан иккитасида сўнгги даврда қурилган деворча барпо этилган. Залнинг шимоли ва жанубидаги бурчакларида кичкина хоналарга кириш жойлари мавжуд. 5,8 х 5,7 х 9,7 м ҳажмдаги кичик зал серҳашам безатилган бўлиб жанубида чуқур токча ишланган. Бурчаклардаги ўтиш жойлари орқали бурчак хужраларига кириш мумкин. Улардан бири қабр зиёратхонаси ҳисобланади. Куб шаклидаги тўртбурчакдан гумбаз қисмига ўтишда оригинал тарздаги учбурчаксимон паруслар шаклида бажарилган бўлиб, унда ячейкасимон сталактитлар юлдузча билан тугалланган. Бундай услубдаги меъморчилик безаклари Хоразмдаги XIV асрга оид Фахриддин Розий (Кўхна Урганч) ва Мазлумхон Сулув мақбараларида ҳам кузатилади. 1974 йилдаги тадқиқотларда манзилгоҳ юзасидан сариқ рангли кўзалар ва сирланган идишлар бўлаклари топилган бўлиб, бундай идишлар Хоразмнинг IX-XI асрлар ёдгорликларида учрайди. Шунингдек, меъморчиликка оид “бантиклар” бўлаклари ҳам топилган. Топилган сопол идишлар асосида Остона манзилгоҳида IX-XI асрларда ҳаёт мавжуд бўлганлигини кўрсатади. Мақбарага тўхталадиган бўлсак, унинг қурилиш ва архитектура услуби ва эпиграфик маълумотларга кўра XIII аср охири - XIV асрларга тааллуқлидир.