Щзбекистон республикаси олий ва щрта махсус таoлим вазирлиги

3.1-shakl 3.2-shakl




3.3-shakl


Agar to‘g‘ri chiziq frontal proeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, bunday to‘g‘ri chiziqni frontal to‘g‘ri chiziq deyiladi (3.2-shakl). Frontal to‘g‘ri chiziqning gorizontal A₁V₁ proeksiyasi Ox o‘qiga, A₃V₃ profil proeksiyasi Oz o‘qiga parallel bo‘ladi. Frontal to‘g‘ri chiziqning A₂V₂ frontal proeksiyasi uning haqiqiy kattaligiga teng bo‘ladi.
To‘g‘ri chiziq profil proeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, bunday to‘g‘ri chiziqni profil to‘g‘ri chiziq deyiladi (3.3-shakl).
Profil to‘g‘ri chiziqning gorizontal va frontal proeksiyalari tegishli proeksiya o‘qlariga parallel bo‘ladi, profil proeksiyasi esa uning haqiqiy kattaligiga teng bo‘ladi.
Agar to‘g‘ri chiziq proeksiya tekisliklaridan biriga perpendikulyar bo‘lsa, bunday to‘g‘ri chiziqlarni proeksiyalovchi to‘g‘ri chiziqlar deyiladi. Proeksiyalovchi to‘g‘ri chiziqlar unga perpendikulyar proeksiya tekisliklariga nuqta ko‘rinishida proeksiyalanadi.
3.4,a-shaklda gorizontal proeksiyalovchi, 3.4,b-shaklda frontal proeksiyalovchi va 3.4,v-shaklda profilga proeksiyalovchi to‘g‘ri chiziqlarning epyurlari ko‘rsatilgan.

a) b) v)
3.4-shakl

3.2 To‘g‘ri chiziqning izlari

Umumiy vaziyatda joylashgan to‘g‘ri chiziq barcha proeksiyalar tekisliklari bilan kesishadi. To‘g‘ri chiziqning proeksiyalar tekisliklari bilan kesishgan nuqtalariga to‘g‘ri chiziqning izlari deyiladi. l to‘g‘ri chiziqning P₁ tekislik bilan kesishgan N=N₁ nuqtasi to‘g‘ri chiziqning gorizontal izi, P₂ tekislik bilan kesishgan M=M₂ nuqtasi eca uning frontal izi deyiladi (3.5,a-shakl).