Щзбекистон республикаси олий ва щрта махсус таoлим вазирлиги

3-ma’ruza. TO‘G‘RI CHIZIQ

Reja

1. 
   To‘g‘ri chiziqning proeksiya tekisliklariga nisbatan vaziyatlari
   
2. 
   To‘g‘ri chiziqning izlari
   
3. 
   Ikki to‘g‘ri chiziqning o‘zaro vaziyatlari
   

Muammoli savol To‘g‘ri chiziqning proeksiyasi qaysi hollarda o‘ziga teng yoki o‘zidan kichik bo‘ladi.

Tayanch iboralar


Parallel, perpendikulyar, frontal, gorizontal, profil, umumiy vaziyat, xususiy vaziyat, kesishgan, ayqash, konkurent, ko‘rinar, ko‘rinmas

3.1. To‘g‘ri chiziqning proeksiya tekisliklariga nisbatan vaziyatlari

To‘g‘ri chiziq proeksiya tekisliklariga nisbatan umumiy va xususiy vaziyatda joylashishi mumkin. Umumiy vaziyatdagi to‘g‘ri chiziq deb, proeksiya tekisliklariga nisbatan og‘ma vaziyatda joylashgan to‘g‘ri chiziqlarga aytiladi (2.2, 2.3-shakl).
Agar to‘g‘ri chiziq proeksiya tekisliklariga nisbatan parallel yoki perpendikulyar bo‘lsa, bunday to‘g‘ri chiziqni xususiy vaziyatda joylashgan to‘g‘ri chiziq deyiladi.
Quyida xususiy vaziyatda joylashgan to‘g‘ri chiziqlarni ko‘rib chiqamiz.
To‘g‘ri chiziq gorizontal proeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa, bunday to‘g‘ri chiziqni gorizontal to‘g‘ri chiziq deyiladi (3.1-shakl) Gorizontal to‘g‘ri chiziqning frontal A₂V₂ proeksiyasi Ox o‘qiga, A₃V₃ profil proeksiyasi Ou o‘qiga parallel bo‘ladi. Gorizontal to‘g‘ri chiziqning A₁V₁ gorizontal proeksiyasi uning haqiqiy kattaligiga teng bo‘ladi.