Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

1 2 8 -  § .  Q ay n ash   tem p eratu rasin ing  b osim ga 

bogMiqligi

Avvalgi  paragrafda  k o 'rib   o 'tg a n im iz d e k ,  suyuqliklarning 

qaynashi  shu  suyuqlik  to'yingan  bug'ining  bosimi  tashqi  bosimga 

teng  bo'lganda  sodir  bo'ladi.  D em ak,  bundan  suyuqlik  qaynash 

tem peraturasining suyuqlik sirtiga bo'lgan tashqi bosimga bog'liqligi 

kelib  chiqadi:  tashqi bosim  qancha  kichik  bo'lsa,  suyuqlik shuncha 

past  temperaturada  qaynay  bosh lash i  kerak.  Buni  quyidagi  tajriba 

asosida  kuzatish  m um kin.  Stakanda  suv  olib,  unga  term o m etr 

tushiraylik.  S o'n gra  stakanni  siyraklashtiruvchi  nasosga  ulangan 

taglikka qo'yib,  ustiga shisha qalpoqcha to 'n k aray lik   (206-  rasm). 

N asos  o rq ali  q a lp o q   ostidagi  h av o n i  s o 'ris h   b o sh la n g a n d a , 

stakandagi  suv  sirtidagi  bosim  kam ayib,  suv  uy  tem peraturasida 

ham   q a y n a sh in i  k uzatam iz.  Shu  s h a ro itd a   suvni  uzoq  vaqt 

qaynatganim izda  stakandagi  suv  asta-sekin  sovib  muzlashi  ham  

m um kin,  chunki  suvning  ichki  energiyasi  bug 'lan ish  issiqligiga 

sarflanib,  tem peraturasi  pasayadi.

377

---