Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti


U  = -   N . - k T   =  - - N a  k T = 1 - R T



Download 13,37 Mb.
Pdf ko'rish
bet271/365
Sana30.12.2021
Hajmi13,37 Mb.
#98245
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   365
Bog'liq
[O`lmasova M 1-qism]

U  = -   N . - k T   =  - - N a  k T = 1 - R T  

ц 

A

 





\ i 

A

 

2  ц



ga teng boMadi,  bunda  NA k  =  R — gaz universal  doimiysi.  Mendeleyev- 

Klapeyron tenglamasiga asosan:



pV   =  ™RT.

Demak,  ichki energiyani



U = \ ~ R T = \ p V  

2

  ц 



2

p  —  32  ■  10

-3

 



Vt/V 2 =  1,25.

ifodadan  hisoblab topish mumkin.



Hisoblash:  £/ = |  • 5 • 10

5

 -*  • 2  1 (Г



3

 m

3



  = 1500J = l,5kJ.

2- masala.  Izobarik siqilganda boshlangMch temperaturasi  100 °C bo'lgan 

10 kg kislorodning hajmi  1,25 marta kamaygan. Gazning bajargan ishini toping.

Berilgan: p =   const,  Tt  =  100  °C  =  373  K,  m =  10  kg, 

kg 


mo'l

Topish kerak:. A — ?

Yechilishi.  Gaz hajmining o'zgarishida bajarilgan  ish formulasi:

A = p

  .  д к =  





(V2  -   Vt).

Mendeleyev —  Klapeyron tenglamasi:



P v<=  ^ R T \ 

dan


Bosimning bu ifodasini A ish  ifodasiga keltirib qo'yamiz.  U  holda 

A  =  K W

) = l B   ( V ,- y ,) =  



R T ,\h . -   | j.

Hisoblash:  A = 10*g  8>31J  mo'l-'  JC   ‘  373JC  (

0

,8 -l) = - 0 ,194  J .



32  •  10

-3

mo  I



(Eslatib  oMamiz:  tashqi  kuchlarning gaz ustida  bajargan  ishi  manfiy 

ish bo'ladi.)

3- masala. Sig'imi 0,8 m

1

 bo'lgan berk ballon 2,3 MPa bosim ostida 20 ° С 



temperaturali argon bilan to'ldirilgan. Agargazga 4,6 •  10

3

 kJ  issiqlik berilgan 



bo'lsa, gazning jarayon oxiridagi temperaturasi va bosimini aniqlang.

341


Berilgan:

K =0,8m


3

=const,  /

7

, = 2 ,3 M Pa = 2,3  ■



  10

6

 



7^=20°C=

=293К,  ДQ  =4,6 •  10

3

 kJ=4,6  10



6

 J.


Topish kerak:  T2—? p ~ ?

Yechilishi. Gaz hajmi o'zgarmas, ya'ni  K=const.  Izoxorik jarayon uchun

-

5



-=

5

-,  bundan  P2-P x^ fr . 



(a)



 

yi

Ikkinchi  tomondan,  V=   const  da  AV =  0,  demak,  A  = p AV =  0. 



Shuning  uchun  termodinamikaning  birinchi  qonuniga  ko'ra,  Д<2 =   AU

bo'ladi.  Ichki  energiya  formulasi  U  =    ^  ^

  ^an 

=  2 


yoki  AU  =  ^ -   R   (T2- T x)  bo'ladi.  Demak, 

^

 

ekanligini



Z   [X 

г

nazarga olib, gazga berilgan  issiqlik miqdori uchun quyidagi ifodani  hosil 



qilamiz:

bundan


j   _ ^P\AQ 

j

 

(b)



3p.V  + i «-

Hisoblash:

  _   2  293K  4,6  1Q6J —h

293


K ~

743


K.. 

2

 



3  •  2 ,3 - 10

6

  fV   0,8  m



3

=2,3  • 


106

 4 - '   S

# = 5>82

 

•106



  Л = 5>82М Ра- 

ly 3  к  

m

4- 



masala.  Bir  atomli  I  mo'l  gaz  izobarik  kengayganda  160  J  ish 

bajaradi va temperaturasi  10° ga ortadi. Gazga qancha issiqlik miqdori berilgan?



m

Berilgan: p =   const,  A =160  J,  Д7’=10  К,  ~   =  1  mo'l.

Topish  kerak: A Q — ?

Yechilishi. Termodinamikaning birinchi qonuniga ko'ra, gazga berilgan 

issiqliq miqdori quyidagicha ifodalanadi:



342


Bir atomli gazning ichki energiyasi formulasi  U  =  ^  ^ 

RT 

dan 


AU 



^ - - R

a

T 

bo'ladi. 



A i l

ning bu ifodasini 



AQ 

ning ifodasiga keltirib qo'yamiz.  U  holda



A Q   =  - . 1   R A T  +  A

ц  2

munosabatni hosil qilamiz.



Hisoblash:  A Q   =  Imo' 1 %  8,31 

ЮК +  160J  =  284J.



mo  I  K



M u sta qil yechish uchun m asalalar



127.

  Ideal gaz awal izobarik kengayib, so'ngra izotermik siqilgan.  Bu 

jarayonlami 

p,  T

va 


V, 

Tkoordinatalarda tasvirlang.

kg

128.

 

20



 dm

3

 sig'imli yopiq idishda zichligi 



0,2

  —


5

-  bo'lgan bir atomli

m

gaz bor. Agar shu sharoitda gazni 80° ga isitish uchun 997 J issiqlik miqdori 



zarur bo'lsa,  shu gazning  molyar  massasini  toping.

129.

  1  atm  bosimda  30  dm

3

  hajmni  egallab  turgan  gaz  20  °C  dan 



80 °C gacha izobarik ravishda isitilgan.  Gaz bajargan ishni toping.

130.

  Hajmi 5 dm

3

 bo'lgan berk idishda 2 atm bosim ostida bir atomli 



gaz bor. Agar isitilgandan so'ng gazning bosimi 4 marta ortgan bo'lsa, gazga 

berilgan issiqlik miqdorini toping.



131.

  Massasi  10 g bo'lgan  argonga o'zgarmas bosimda 519 



issiqlik 

miqdori berilganda  100° ga isigan. Gazning ichki energiyasining o'zgarishini 

va gaz tomonidan bajarilgan ishni toping.




Download 13,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   267   268   269   270   271   272   273   274   ...   365




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish