Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

1 1 6 -  § .  Q a y ta r   va  q aytm as  jarayo n lar  haqida 

tu sh un ch a

H ar qanday term odinam ik sistem aning holati  xuddi gazlarning 

holati  kabi  (96-§  ga  q.)  uchta  param etr:  T  tem p eratu ra,  p  bosim  

va  V  hajm bilan aniqlanadi.  Bu param etrlar bir-biri bilan bogMangan. 

T erm odinam ik  jarayon  ro 'y   berishi  sistem aning  holat  param etr- 

larining o'zgarishini  bildiradi.

Agar  sistem aning  barcha  holat  param etrlari  istagancha  uzoq 

vaqt davomida o'zgarishsiz qolsa. sistema termodinamik muvozanatda 

b o 'lad i.  K o o rd in ata  o 'q la ri  b o 'y ic h a   sistem ani  xarakterlovchi 

param etrlarning  qiym atlarini  qo'yib,  sistem aning  holatini  grafik

349

---

р

usulda  nuqta  bilan  tasvirlash  m um kin. 

T erm odinam ik  jaray o n d a  sistem a  bir 

holatdan  ikkinchi  holatga  qator  oraliq 

holatlar  orqali  o 'tad i.  G rafikda  h ar b ir 

oraliq  holatga  bitta  n u qta  mos  keladi, 

b in o b a rin ,  ja ra y o n   u c h u n   n u q ta la r 

zan jirin i  hosil  q ilam iz.  Bu  n u q ta la r 

o ‘zaro birin-ketin  tutashtirilsa, jarayon-

K