Shoyusupova nargiza turgunovna xolmurodov salimbek eshbekovich mehnat sotsiologiya

Jeyms 
D. Muni 
«Jeneral Motors» kompaniyasida 
Alfred P. Stoun 
rahbarligida 
ishlagan. Boshqaruv ishiga tashkilotni yuqori darajada boshqarish nuqtai 
nazaridan 
munosabatda 
bo‘lish 
klassik 
boshqaruv 
maktabining 
tadqiqotlariga o‘z ta’sirini o‘tkazdi. Birinchi navbatda, bu maktab 
vakillarining asarlari ilmiy metodologiyaga emas, balki shaxsiy 
kuzatishlarga asoslangan edi. Ular boshqaruvning universal tamoyillarini 
ifodalab berishga urindilar, ularga rioya qilish esa har qanday tashkilotni 
muvaffaqiyatga olib kelishi lozim edi. Bu ish ko‘p jihatdan o‘rta asr 
alkimёgarlarining «falsafaning tamal toshi»ni yaratish sohasidagi kuch- 
g‘ayratini eslatadi. Mazkur tamoyillarning samaradorligi vaziyat shart-
sharoitlariga va holatlariga bo g‘liq ekanligi qarab chiqilmagan. Ularning 
asosiy tarkibiy qismi tashkilotdagi inson resurslari hisoblanadi.
Ko‘pincha ma’muriy boshqaruv maktabi merosini o‘rganishda Anri 
Fayolning boshqaruv personali ma’muriy faoliyatiga taalluqli mashhur 14 
tamoyili esga olinadiki, ular quyidagilardir:
• 
Mehnat taqsimoti
. Mehnat taqsimotining maqsadi – bir xil kuch- 
g‘ayrat sarflagan holda ishlab chiqarish miqdori va sifatini oshirishdan 
iborat. 
• 
Hokimiyat 
–
 
javobgarlikdir. Hokimiyat – farmoyish berish huquqi 
va 
unga 
bo‘ysunishga 
majbur 
etadigan 
kuchdir. 
Hokimiyatni 
javobgarliksiz (ya’ni sanktsiyasiz – mukofot yoki jazosiz), uning amal 

---

120 
qilishisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi... Hokimiyat amal qilgan hamma joyda 
javobgarlik ham vujudga keladi. 
• 
Intizom 
– bu aslida b o‘ysunish, o‘zini tutishga tirishish, odam, 
korxona bilan uning xizmatchilari o‘rtasidagi bitimga muvofiq tegishli 
ravishda belgilangan hurmat qilishning tashqi belgilaridir. 
•