Шошилинч педиатрия экстремал тиббиёт асослари билан

Иссиқликдан толиқиш- 
бу
 
суюқликларнинг тер орқали кўп чиқиб кетишида 
учраб, бунда айланувчи қон ҳажми кескин камайиб кетиши ҳисобига томирлар кенгайиб 
кетиши ва мия перфузияси пасайиб кетиши кузатилади. Бу босқич нам ва иссиқ шароитда 
ишловчи кишиларда, қарияларда (чанқаш камлиги ҳисобига) ва қон босими юқори 
беморларда учрайди. Бу босқич учун бош оғриши, бош айланиши, ҳолсизлик, кўнгил 
айнаш, мувозанат бузилишлари, ҳушдан кетиш, кўп терлаш, рангпарлик, тахикардия,
гипотензия, тахипноэ ва ўзгармаган тана ҳарорати хосдир.
Шошилинч ѐрдам 
кўрсатиш пайтида беморлар салқин жойга ўтказилади ва 
жисмоний фаоллик чегараланади.Беморлар чалқанчасига оѐғи юқорига кўтарилган 
ҳолатда ѐтқизилиб совуқ сув шимдирилган мато билан бадани артилади.Кўроқ суюқлик 
ичиши сўралиб, агар беморда кўнгил айнаши бўлса, томир ичига суюқликлар 
юборилади.Беморда эс ҳуши бузилиши кузатилса глюкоза миқдорини текшириш 
лозим.Агар ҳушини йўқотиш ѐки юракнинг қўшимча касалликлари мавжуд бўлса, 
беморлар шифохонага олиб борилади. Иложи борича кислород ингаляциясини ва 
кардиомониторни йўлга қўйиш лозим.
Иссиқ уриши
– бу ҳаѐт учун хавф туғдирувчи ҳолат бўлиб, бунда юқори ҳарорат
ва ҳавонинг намлигини ошганлиги ҳисобига иссиқлик ажралиши бузилади. Тана 

---

287 
ҳароратининг ошиб кетиши натажасида гипоталамус зарарланиб иссиқликни бошқариш 
механизми бузилади. Бунда иссиқликнинг танада ушланиб туриши 40, 6 С дан ошиб 
кетади. Иссиқ уришдан ўлиш ҳолати 21-50% ни ташкил этади.Иссиқ уришда сут 
кислотаси тўпланиб қолиши ҳисобига метаболик ацидоз ва ҳужайрадан калий 
тузларининг чиқиши ҳисобига гиперкалемия ҳолати кузатилади. Бу нарса буйрак 
етишмовчилиги билан биргаликда юрак аритмияларини ҳам чақириши мумкин.
Иссиқ уришнинг иккита типи фарқланади: