Шодиев Т. Ш., Ишназаров А. И., Алимов Р. Х. ИҚтисодий ўсишнинг математик

2010 
2011 
2012 
2013 
2014 
2015 
2016 
2017 
ЯИМ
 
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 
100,0 
Шундан
 
 
Уй хўжаликлари
 
61,9 
61,6 
59,6 
55,6 
51,7 
48,3 
49,4 
47,1 
48,3 
Давлат харажатлари
 
18,7 
18,4 
18,0 
17,5 
17,1 
15,9 
16,6 
16,7 
17,9 
Инвестициялар
 
19,6 
21,1 
21,8 
20,8 
23,9 
28,0 
24,8 
21,3 
21,0 
Соф экспорт
 
-0,2 
-1,1 
0,6 
6,1 
7,3 
7,7 
9,1 
14,9 
12,8 
Миллий иқтисодиётимизда сифат ўзгаришларидан бири - давлатнинг 
изчил монетар сиёсати туфайли инфляция жараёнларини жиловлашга 
эришилгандир.
 
Экологик-иқтисодий мувозанатланганлик ва барқарор ривожланишни 
таъминлашнинг стратегик шарти аҳоли сонини сармоя билан қуролланганлик 
кўрсаткичи 
rac
воситасида ҳисоблашдан иборат. Ушбу кўрсаткич инсон 
томонидан яратилган сармоя ва табиий сармоядан ташкил топган ялпи сармоя 
захирасини (
rac
) умумий аҳоли сонига бўлишдан алоҳида ҳисобланади. 
Табиийки, сармоя билан қуролланганлик ўзгариши суръатлари узоқ вақт 
давомида салбий бўлса, яъни 
0

ac
r
, унда мамлакат ривожининг экологик-

---

165 
иқтисодий мувозанатланганлиги ёмонлашади. 
0

ac
r
бўлганда ривожланиш 
барқорлиги захираси ортади. 
Замонавий иқтисодий ривожланишнинг сифат белгилари 3-расмда 
келтирилган. Замонавий иқтисодий ривожланишнинг антропоцентрик сифати 
жамиятнинг барча аъзолари фаровонлигини ошириш императивининг идеал 
модели сифатида индивидлар, гуруҳлар ва умуман жамиятнинг ўзаро зид 
манфаатларини амалга ошириш аниқ-тарихий шароитларида шаклланади. 
Шунинг учун аниқ миллий иқтисодиётга нисбатан концептуал белгиларни 
асослашда иқтисодий ривожланиш сифатини унинг ривожланиш даражасига 
боғлиқ равишда дифференциациялаш зарур. 
Дифференциациялаш ёндашуви инсоннинг қандай иқтисодий феъл-атвор 
моделини танлашини белгиловчи инсон табиати, норасмий институционал 
анъаналар ва маданиятларни ҳисобга олишдан келиб чиқувчи янги ривожланиш 
сифатини шакллантириш ҳаракатлари самарадорлигини рад этмайди, балки 
оширади.
3-расм. Замонавий иқтисодий ривожланишнинг сифат белгилари 
Энди 
иқтисодий 
фаолиятни 
интеллектуаллаштириш 
иқтисодий 
ривожланишнинг 
умумлаштирувчи 
сифат 
белгиси 
ва 
билимлар 
мультипликатори самарасининг асосларини кўриб чиқамиз.
Экологик-иқтисодий 
ва ижтимоий-
иқтисодий 
барқарорлик 
Турли ижтимоий 
гуруҳларнинг ўз 
манфаатларини амалга 
ошириш 
ҳаракатларини 
мувофиқлаштириши 
Ижтимоий-
иқтисодий 
самарадорлик 
Жараён ва 
иқтисодий 
ривожланиш 
натижасининг 
инновационлигини 
таъминлаш