Shikastlangan kishilarga dastlabki tibbiy yordam

2. Og‘izdan og‘izga su’niy nafas 
oldirish.
- bemor chalqancha yotqiziladi, ko‘krak qafasini 
ochish uchun kiyimlari yechilib sun’ iy nafas 
oldirishga tayyorlanadi. Bemor boshini yonboshlatib 
og‘iz bo‘shlig‘i begona narsalardan tozalanadi;
- nafas yo‘lini to‘g‘rilash maqsadida bemor boshi 
tagiga bir qo‘l va peshonasiga ikkinchi qo‘lni qo‘yib 
iloji boricha boshini orqa tomonga egiladi;
- bemor og‘ziga dokadan salfetka qo‘yilib, og‘izga 
kuchli nafas yuboriladi (nafas yetarli yuborilsa 
bemor ko‘kragi ko‘tariladi );
- nafas yuborish har 5-6 sekundda bir marta yoki 
bir minutda 10-12 marta amalga oshirilishi zarur;
- har gal nafas yuborilganidan so‘ng nafas qayta 
chiqishi uchun bemor og‘iz va burni bo‘shatiladi;

---

3. Yurakni tashqi massaj qilish:
- bemor qo‘li, bo‘ynidan pul’si orqali yoki ko‘kragi harakatidan nafas olayotgani va
ko‘zi tekshiriladi, so‘ngra yurakni massaj qilish zaruriyati aniqlanadi;
- bemorning ko‘krak qismidan chap yoki o‘ng tomonda turib ko‘krak qafasini qaysi
joyidan massaj qilish belgilanadi;
1-rasm. Тomir va yurak urishini tekshirish ketma-ketligi.

---

- ko‘krak qafasi tugagan joydan ikki barmoq enlikdan pastga bir qo‘l kaft bilan,
uning ustiga ikkinchi qo‘l to‘g‘ri burchak ostida qo‘yiladi;
- tez harakat yordamida ko‘krak qismini past tomoni 4 sm ga 0.5 sek davomida
egiladi;
- ko‘krak qafasini bosish yurak urishi ritmiga to‘g‘ri kelishi kerak (bir sekundda bir
martadan 12-15 marta bosiladi);
- agar ikki kishi yordam berayotgan bo‘lsa, biri su’niy nafas oldiradi, ikkinchisi
yurakni massaj qiladi;
- dastlabki yordamni bir kishi amalga oshirsa, 2 marta su’niy nafas oldirib 12-15
marta ko‘krak qafasi bosiladi.

---