Shaydullaev shapulat bazarovich

Baqtriyaning Kuchuk I davri ѐdgorliklari, joylashishi va tipologiyasi. Kuchuk I davri ѐdgorliklari kichik suv o‘zanlari bo‘ylarida, darѐlarning past tekisliklarga oqib o‘tadigan hududlarida bunѐd etilgan va umumiy maydonining kichikligi bilan xarakterlanadi. O‘rta Osiѐ halqlari tarixida ilk marotaba mudofaa devorlari bilan o‘ralgan, baland platformalar ustida bunѐd etilgan arklar shu davrda paydo bo‘ladi.
Kuchuk I davriga oid ayrim ѐdgorliklarda uchta qurilish davri kuzatilgan bo‘lsa (Kuchuktepa), ayrim ѐdgorliklarda faqat bir qurilish davri ѐki xo‘jalik o‘ralarida shu davr ashѐlari kuzatilgan (Jarqo‘ton). Kuchuk I davri ѐdgorliklarida madaniy qatlamning qalinligi 1,2-3,6 metrlarni tashkil etadi¹.
SHimoliy Baqtriya hududida uchta sug‘orilish rayonida Kuchuk I davri ѐdgorliklari aniqlangan. SHerobod dehqonchilik o‘lkasining Ulanbuloqsoy bo‘yida Kuchuktepa, Bo‘stonsoy o‘zanida Jarqo‘ton, SHerobod darѐsi bo‘yida Jondavlattepa joylashgan².
Boysun dehqonchilik o‘lkasining Bandixonsoy etaklarida Bandixon I, Fozimulla ѐdgorliklari, Mirshodi bo‘ylarida Mirshodi ѐdgorligi va Qiziltepa ѐdgorliklari majmuasi joylashgan³.
YOdgorliklarning dehqonchilik vohalari bo‘ylab joylashishi ko‘rsatadiki, Kuchuk I davrida jamoa aslzodalari erlarni (sug‘orilish rayonlarini) hududiy bo‘lib olishga erishgan. Kuchuk I davri ѐdgorliklari tipologiyasi va ularning dehqonchilik vohalari bo‘ylab joylashishi shu davrda kichik hududiy davlatlarning shakllanish jaraѐnini ko‘rsatadi. O‘rta Osiѐ arxeologiyasida shu davrda ilk marotaba arkli ѐdgorliklar shakllangan va ular egallab turgan hududlarda siѐsiy, iqtisodiy va madaniy markaz vazifasini bajargan.
Kuchuk I davri ѐdgorliklari va ularning vohalar bo‘ylab joylashishi.