Sharq tillari

Ko’plik son shakllari
Uch kishi yoki undan ko'p kishilarni, uch predmet va undan ko'p 
predmetlarni ifodalash uchun ko'plik son shakli ishlatiladi. Ko‟plik son shakli 
ikki xil usulda yasaladi. To‟g‟ri ko‟plik va siniq ko‟plik shakllari.
 
To'g'ri ko'plik son shakllari
. 
To'g'ri ko'plikning muzakkar jinsi, muzakkar jins birlik son ismlaridagi 
tanvinlar olib tashlanib, o'rniga ٕٝ \una\ so'z oxiri qo'shimchasi qo'shilib 

---

58 
yasaladi.Masalan;
ِْؼٓ \mu'allimun\-muallim 
ِٕٞٔؼٓ\mu'allimuna\-muallimlar 
ػلاك \fallahun\-dehqon 
ٕٞؽلاك \fallahuna\dehqonlar 
Jonsiz predmetlarni ifodalovchi ismlarning muzakkar jinsi ham to'g'ri 
ko'plikniing muzakkar jinsidan shaklidan olinadin
خٍ٘\sanatun\-yil ٍٕٞ٘\sinuna\-yillar 
To'gri ko'plikning muannas jinsi, muannaslarni ifodalovchi ismlarning birlik 
son shaklidan olinib so'z oxiridagi ح -atun olib tashlanib o'rniga دا -aatun qo'shilib 
yasaladi. Masalan; 
خِٔؼٓ\mu'allimatun\-o'qituvchi ayol 
دبِٔؼٓ\mu'allimaatun\-o'qituvchi ayollar. 
خؽلاك \fallahatun\-dehqon ayol 
دبؽلاك \fallahaatun\-dehqon ayollar. 
Bundan tashqari muannas jinsining to'g'ri ko'lik shakli jonsiz predmetlarni 
ifodalovchi muzakkar va muannas ismlardan olinadi.
Masalan;
خـُ \lug'atun\-til دبـُ \lug'ootun\-tillar 
ٍٖٞؾٓ \mahsulun\-hosil 
دلاٖٞؾٓ \mahsulotun\-hosillar. 
Agar bunday holda muannas jinsidagi ismlarning so'z oxiri ءا\a'u\ bilan 
yoki ١\a\-alifi magsura bilan tugasa, bunda hamza ٝ\vov\-ga ١\a\alifi maqsura esa 
ـ٣\yo\-ga almashtiriladi.Masalan; 
ءاوؾٕ\sahro'u\-cho'l داٝاوؾٕ \sahrovatun\-cho'llar 
١وًم\zikro\-eslamoq دب٣وًم \zikroyatun\-esdaliklar 
Mashq ishlang.Tubandagi ismlardan ikkilik son shakllarini yasanq 
ػُٞ ،خكوؿ ،ُْبػ ،ِْؼٓ ،خِٔؼٓ