Sharq tillari

 
TUSLANISH
1)Siniq ko‟plik shaklidagi tanvin bilan tugaydigan ismlar ham birlik 
shaklidagi ismlarga o‟xshab tuslanadi. 
2) 11-va 12-vazndagi siniq koplik shaklidagi ismlar kelishiklarda 
o‟zgarmaydi.
3) Siniq ko‟plik shaklining qolgan vaznlari ikkita kelishikda turlanadi.
Mashq.Quyidagi gaplarni ko‟chiring, transkripsiya qiling va o'zbek tiliga 
tarjima qilinq. 
 
.حلٜزغٓ خجُبطُا .لٜزغٓ تُبطُأ . لا؟ ٕبزؽٞزلٓ بٔٛ َٛ .ٕبزِلوٓ ٕبرانكبُ٘ا .ٕبؽٞزلٓ ٕبثبجُا 
بٚ٣ا خَ٘ؽ ٢ٛ . َٖؽ ٞٛ .ْؼٗ ؟َٖؽ ٞٛ َٛ .خَُبع ٢ٛ. ٌُبع ٞٛ .خثبّ ت٘٣ى .ةبّ ْ٣وً
 
 ذٗا .
 

---

63 
ُبطُا . ٕبربجُبٛ خٔٛبكٝ ت٘٣ى. ٕبجُبٛ محمد ٝ ْ٣وً .خِ٤ٔع ذٗا .خل٤ؼٙ بٗا. ١ٞه
.ٕبرلٜزغٓ ٕبربج
 
ٕبزَُبع بٔٛ .ٕبربل٣وظ ٕبربجُْا .ٕبَُبع بٔٛ . ٕبل٣وظ ٕبجُْا
 
 
دبًِٔ 
ل٤ؼث\ba'idun\-uzoq ت٣وه \qoribun\-yaqin 
ٍَٜ\sahlun\-yengil تؼٕ \sa'bun\-qiyin 
ْ٣كبه\qodimun\-eski ٣لع
ل
\jadidun\-yangi. 
كٍٞا\asvadun\-qora
٘٤ثا\ab'yazun\-oq 
ق٤ظٗ\nazifun\-toza
ؼٍٝ \vasahun\-kir 
ػٞزلٓ\maftuhun\-ochiq َلوٓ \muqfalun\-yopiq
١ٞه\qoviyun\-kuchli ق٤ؼٙ\zo'ifun\-kuchsiz 
Mashq.Quyidaqi gaplarni arab tiliga tarjima qiling. Oq bo'r.Qora doska.Bu 
yu uzoq.Bu ikki xonaning ikkisi ham katta. Zaynab kuchli.Salim kuchsiz. U 
yaxshi.Eshik ochiq.
 
 
 OLMOSHLAR (10-dars) 
 
Yaqin joydagi predmetlarni ko'rsatish olmoshlari 
Ko'plik son 
Ikkilik son 
Birlik son 
Jins 
Ula'i
-
bular
ءلاٝا 
Zani-bu ikkov i
ٕام
Za
-
bu 
ام 
Muzakkar 
Tani-bu ikkovi
ٕبر
-
بر
ta- tihi
ٚر
Muannas 

---

64 
Uzoq masofadagi shaxs va predmetlarni ko'rsatuvchi olmoshlar م\za\,
ٕام\zani\, بر\ta\ , ٕبر\tani\, ءلاٝا \ula'i\ olmoshlariga ى \ka\ yuklamasini olmosh 
oxiriga, olmosh bilan ى \ka\ yuklamasining orasiga ٍ\lom\ harfi qo‟shilib 
yasladi.Masalan; 
Ko'plik son 
Ikkilik son 
Birlik son 
Jins 
Ula'ika-anavilar 
يئُٝا 
Zanika-ana-u 
Ikkovi
يٗام
Zaka
ىام
=ana-u 
Zalika
يُم 
Muzakkar 
Tanika-ana-u ikkovi 
يٗبر 
Taka
ىبر
= ana-u 
Tilka
يِر 
Muannas 
Yaqin joydagi shaxs va predmetlarni ko'rsatish uchun sodda ko'rsatish 
olmoshlari bilan بٛ \ha\ ogohlantiruvshi yuklama birikmasi ishlatiladi.Masalan; 
انٛ\haza\-bu, ٙنٛ \hazihi\-bu (ayol) 
Ko'plik son 
Ikkilik son 
Birlik son 
Jins 
Ha'ula'i-bular 
ءلاٞٛ
Hazani-bu ikkovi- 
ٕانٛ 
Hatani-bu ikkovi- 
ٕبربٛ 
Haza-bu
انٛ 
Hazihi-bu
ٙنٛ 
Muzakkar 
Muannas 

---

65 
 
Ajratuvchi olmosh 
Kesimning o'rniga o'tuvchi ism qoida bo'yicha noaniglik holatida turishini 
bizga o'tgan darsdan ma'lum.Biroq, kesim aniqlik holatidagi ism bo'lib kelishi ham
mumkin, agar bu ism bilan ifoda qilinadigan predmet gapiruvchi tomonidan 
oldindan ma'lum bo'lsa.Masalan; 
ٙنٛ
خ٣وه ٢ٛ
\hazihi hiya qoriyatun\-mana bu o'sha qishloq. 
Mashg'ulot.Quyidagi ismlardan to'g'ri ko'plik shaklini yasang. 
ٕبؾزٓا ،خعهك ،خًِٔ ،خٗب٘ك ،ٕب٘ك ،خٍهلٓ ،ًهلٓ
.
Mashq.O'qinq, ko'chiring, transkripsiya qilinq va o'zbek tiliga o'giring.