Sharq tillari

 ٝ دبَجرٝلااٝ داهب٤َُا ٖٓ بٜ٤ك. خوٛبّ بٜرب٣ب٘ث ٝ خٚ٣وػ حل٣لغُا بٜػهاّٞ. ٕبٌَُا حل٣لػ ل٘وْٛ
.ـُا ٝ َٔؼُٔا ٝ غٗبُٖٔا ٝ )ّا وزُا( خئبثوٌُٜا وطوُا
 
 
 
 
 
 
دبًِٔ 

---

93 
وٓبػ\a‟mirun\-yashnagan
ءبٓ\ma‟un\-suv 
خٛي٘زٓ\mutanazzihatun\-park 
خٍَإٓ\muassasatun\-idora 
٢كبوص\saqofiyun\-madaniy 
كٝيٓ\muzavvadun\- \ta‟minlangan 
ـث ّٞو٣\yaqumu bi\-yasamoq 
٢زّ\shata\-har xil 
خ٤هوُْا خٍاهلُا لٜؼٓ\ma‟hadu-d-dirosati sh-sharqiya\- 
sharqshunoslik instituti 
هٞ٘ر\tanvirun\-yoritish 
وْٗ\nashrun\-tarqatmoq 
ب٤ٍا\asiya\-Osiyo 
٢طٍٝ\vusto\-o‟rta
ٌلٗ\nafsun\-o‟zi 
سلؽا \ahdasu\-yangi 
ْٚ٣ \yazummu\-birlashtiradi 
خٓبػ\a‟mmatun\-omma
لؼٓ \mu‟addun\-tayyor 
خ٤ؽبٙ\zohiyautn\-atrof
قؾزٓ\mathafun\-muzey 
ػوَٓ\masrohun\-teatr 
ؼ٤َك\fasihun\-keng 
مل٘ك\funduqun\-mehmonxona
نٛبّ \shahiqun\-baland 
Mashq ishlash.Mana bu gaplarni arab tiliga o‟giring. 
U uzun bo‟yli.Sizning qo‟shningiz oriq.U Sulaymon bilan o‟tiribdi.Biz 
kecha teatrda bo‟ldik.Mehmonlar yangi mehmonxonada yashaydilar. 
 
 
 
OLD KO’MAKCHILAR BILAN KELUVCHI BIRIKMA 
OLMOSHLARI (22-dars)
Birikma olmoshlari old ko‟makchilar bilan qo‟shilib ham kelishi 
mumkin.Masalan;
ٚـ+ٖٓ
-
ٚ٘ٓ
\min+hu=minhu\-undan 
ي٘ػ
ٖػ
ى+ \a‟n+ka=anka\sening 
Birikma olmoshlari ٢ِػ \a‟la\, ٢ُا \ila\, ١لُ \lada\ ga o‟xshash 
ko‟makchilar bilan birikganda ko‟makchilarning alifi maqsurasi \ay\ diftongiga 
almashtiriladi va shundan so‟ng birikma olmoshlari qo‟shiladi; بٜ٤ُا \ilayha\-
uning, ب٘٤ِػ \a‟layna\-bizning, ٌْ٣لُ \ladaykum\-sizning. Bunda 1-shaxsning 

---

94 
birikma olmoshi ١ \ya\ga o‟xshab eshitiladi; ٢ُا \ilayya\-menga, ٢ِػ\a‟layya\-
menda.1-shaxsning birikma olmoshi ٢ك \fi\-dan ko‟makchisi bilan kelganda ham 
shunday talaffuz qilinadi; ٢ك\fiyya\-menda .3-shaxsdagi ٚـ\hu\, بٔٛ \huma\, ٖٛ
\hunna\ birikma olmoshlaridagi zamma o‟zidan oldingi cho‟ziq ١\y\ni ta‟sirida 
yoki \ay\diftongini ta‟sirida \i\(kasra)ga almashtiriladi; 
ك
ٚ٤ \fihi\-unda, ٚ٣لُ
\ladayhi\-uning yonida بٜٔ٤ُا \ilayhima\-u ikkoviga , ْٜ٤ِػ \alayhim\-
ularda(muan.jins) 
ٍ\l\ ko‟makchisida birikma olmoshlari qo‟shilaganda tovushlar fatxaga 
almashtiriladi; ُٚ \lahu\, بُ٘ \lana\, يُ \laka\ faqatgina 1-shaxsning birikma 
olmoshi qo‟shilganda; ٢ُ -liya deb o‟qiladi. 
Aqar old ko‟makchisi bilan boshqariladigan ot shuning ma‟nosiga mos 
keladigan birikma olmoshiga almashirilsa, unda
حلٚ٘ٓ خكوـُا ٢ك \fi l-g‟urfati minzodatun\-xonada stol bor, 
ةبزً ِْؼُِٔ\lil mu‟allimi kitabun\-o‟qituvchida kitob bor 
kabi jumlalar quyidagicha ko‟rinishda bo‟ladi; 
حلٚ٘ٓ بٜ٤ك\fiha minzodatun\-unda stol bor 
ةبزً ُٚ\lahu kitabun\-unda kitob bor
٢ك\fi\ old ko‟makchisi biror narsaning aniq joyda ekanligini bildiradi, ٍ \l\ 
old ko‟makchisi esa egalikni bildiradi , ل٘ػ \i‟nda\-yonida, ١لُ \lada\-yonida, غٓ
\ma‟a\-bilan 
Masalan; 
ةبزً ٙل٘ػ\i‟ndahu kitabun\ -unda kitob bor(naqd) 
ةبزً ٚ٣لُ\ladayhi kitabun\-unda kitob bor(naqd) 
زً ٚؼٓ
ةب
\ma‟ahu kitabun\-unda kitob bor(o‟zida) 
Bunday gaplarning inkor ma‟nosini ifodalash uchun ٌ٤ُ \laysa\-emas inkor-feli 
ishlatiladi yoki بٓ\ma\-emas fe‟li ishlatiladi.Masalan: 
ن٣لٕ ُٚ ٌ٤ُ \laysa lahu sodiqun\-uning do‟sti yo‟q 
ٙل٘ػ بٓ
ةبزً
\Ma indahu kitabun \ uning kitobi yo‟q 
Mashq ishlash.Matnni ko‟chirinq va o‟qinq.