Sharq falsafasi va madaniyati

Kurs ishi mavzusining o‘rganilganlik darajasi. G‘arbda azaldan o‘zining falsafiy ta’limotlari bilan tanilib kelgan. Xususan, Yevropada doim fikrlar qarama-qarshiligi, bir-biriga muxolif bo‘lgan falsafiy maktablarning bahs-munozaralari yangi g‘oyalarning kelib chiqishiga zamin yaratgan.
Jon Tolandning panteistik qarashlari ham bir qancha olimlar tomonidan o‘rganilgan va haliyam bu jarayon davom etmoqda. Afsuski, o‘zbek olimlaridan bu faylasuf ijodini tadqiq etishga unchalik katta e’tibor berilmagan. Jon Toland asarlarining asosiy tadqiqotchilari, shubhasiz, Yevropa mutaxasislari sanaladi. Jumladan, Jastin Shampanyon, Daniel Stefan, Evans Robert, Alan Garrison kabi bir qator tadqiqotchilar Jon Toland asarlarini o‘rganishgan. Rus olimlaridan esa Bogomolov A, Vinogradov N, Deborin A, Bixovskiy B kabilar faylasuf ijodi ustida izlanishlar olib borishgan.
Kurs ishi mavzusining maqsadi. Jon Toland falsafiy ta’limoti mavzusini o‘rganishdan maqsad uning Yevropa madaniyati va Osiyo xalqlari tarixida tutgan o‘rni, qay darajada o‘rganilganligini falsafiy tadqiq etish, uning hozirgi zamon falsafasidagi ahamiyatini ochib berish, umumlashtiruvchi xulosalar chiqarish va baholash hisoblanadi.
Kurs ishi mavzusining vazifalari. Kurs ishi mavzusining vazifalari quyidagilardan iborat:
• Panteizm falsafiy ta’limotining vujudga kelishini o‘rganish, uning ahamiyatini tatbiq etish;
• Uyg‘onish davri Yevropadagi ijtimoiy va madaniy hayotni o‘rganish va uning ko‘rsatgan ta’sirini tatbiq etish;
• Jon Toland falsafiy ta’limotining Yevropa falsafasidagi o‘rnini o‘rganish;
• Panteizm falsafiy ta’limotida inson mohiyati masalasini o‘rganish;
• Jon Toland falsafiy ta’limotida Xudo, inson va tabiat masalalarini atroflicha o‘rganish va tegishli xulosalarni chiqarish;
Kurs ishi mavzusining nazariy-metodologik asosi va metodlari. Yurtimizda Jon Tolandning panteizm falsafasi taraqqiyotiga oid tadqiqotchilarning jahon fani rivojiga qo‘shgan hissasi to‘g‘risidagi fikr-mulohazalari, xulosalari, ilgari surgan g‘oyalari va prinsiplari, shuningdek, alloma asarlari, ularga bag‘ishlangan tadqiqotlar kurs ishi uchun nazariy-metodologik asos vazifasini o‘tadi. Ushbu mavzu bo‘yicha o‘rgangan faylasuf-olimlarning tarjimalari, maqolalaridan va xorijiy manbalardan keng foydalanildi.