Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya nazariyasi va amaliyoti kafedrasi

8. Muloqotchanlik.
Bu shkala muloqotchanlikning kengligi va tezligini aniqlashga qaratilgan. Shuningdek bu factor emotsional hulqning boyligi va aniqligi, hulq-atvotdagi tabiiylik va erkinlikni , muloqadga kirishimlilikni, hamkorlikga intilishni ko’rsatadi.
1-2 sten/0-2,ball- odamlarga emotsional yaqinlikdan qochadi. Shaxslararo munosabatlarni bir qolipga solishga harakat qiladi. YOlg’izlikni yaxshi ko’radi va odamlar bilan muloqotda tortinib turadi. Yaqin insonlari deyarli yo’q.
3-8 sten/3-8,ball- odamlar bilan muloqotda tenglikga amal qiladi. Еtarlicha muloqotchan, mehribon,bag’rikeng юlg’iz qolganda ham odamlar davrasida ham o’zini birdek yaxshi xis qiladi. Tanishlari doirasini kengaytirishga harakat qiladi, lekin tor doiradagi odamlar bilan emotsional bog’liqlikni yaqinlikni ushlab turadi.
9-10 sten/9-12,ball- tuganmas kuchga energiyagaboy, tashabbuskor, oldiga qo’ygan maqsadiga faol intiladi. Faoliyatda aktiv, oldinda bo’lishga intiladi va hamma narsaga qo’shilib ketadi. Tashkilotchilik va liderlik salohiyatiga ega.
9. Estetik jozibadorlik.
Bu shkala badiiy va estetik qadriyatlarga ta’sirchanlikni aniqlab beradi. L.T.Yampolskiy—bu omil berilgan obektga bog’liq deb aytadi, I.P.Pavlov esa, “badiiylikga” va “tafakkuriga” bog’liq deb aytadi. Bunday holatda faktorda yuqori natijadagi insonlar badiiy tipi hissiyotga, obrazli tafakkurga va faoliyatga yo’nalganlar esa past natijani ko’rsatadi. Past natijani olganlarda—fikrlovchi tipda ikkinchi signallar sistemasi va abstract tafakkurning yuqoriligini ko’rsatadi.
1-2 sten/0-2,ball- mulohazakorlik, abstract tafakkurli va fikrlovchi xarakterlanadi. Hayotda hamma narsaga aql bilan yondashadi va mantiqiy javob topadi. Insonlarga va holatlarga odatda juda hushyor va amaliy yondashadi.
3-7 sten/3-7,ball- noodatiy holatlar va begonalarga tanqidiy tafakkur bilan yondashadi. Hayotda ta’sirchan, nazokatli va badiiy did yuqori. Hayotida aql, mantiq va badiiylikni bir hil qo’llaydi.
8-10 sten/8-13,ball- boy tasavvur, fantaziyaga hamda maftunkorlik va tasirlilik xarakterga ega. Hulq-atvorida javobgarlik, realism, to’g’ri ko’rish va sog’lom fikrlash еtishmaydi. Holatlarni tahlil qilishda fikrlash va muhokama qilishdan ko’ra ko’proq his tuyg’uga va ta’sir kuchiga tayanadi.