Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

mikobiont,
suvoMni 
fikobiont 
deb nomlanadi.
M ikobiont - tarkibidagi turlam ing k o ‘pchiligini askomitsetlar, 
ulardan anehasini diskomitsetlar, kamrogMni pirenom itsetlar tashkil 
qiladi. Lishayniklam ing ozrogMda m ikobiont bazidiom itsetlardan 
(gem enom itsetlardan) iborat.
Fikobiont - bu asosan yashil suvoMlar. K o ‘p hollarda bu bir 
hujayrali 
kokkoid 
trebuksiyalar 
(
Trebouxophyceae)
sinfidan 
Chlorella
tipidagi (bu turkumning turlari lishayniklar tarkibiga 
kirm aydi) suvoMlardir. B a ’zan k o ‘k-yashil suvoMlar 
Nos toe
boMishi 
m um kun
O datda muayyan turga mansub zam burug1 q at’iy tur suvo‘ti 
bilan m orfologiya va biokimyoviy belgilari orqali farqlanadigan 
barqaror organizm m ajmuyni hosil qiladi. Shu tufayli u lishaynikda
156

---

tin 
silalida qaraladi. Lishaynikdagi mikobiontni mustaqil nomi 
yo'q, uni nomi endi lishaynik nomi bilan ataladi. Fotobiont o‘zini 
mustaqil nomiga ega.
Lishaynik tarkibini tashkil qilgan mikobiont, fotobiont tabiatda 
(lishaynik tarkibida emas) uchramaydi, biroq fakultativ lishayniklar 
mavjud.
Lishaynikdagi suvo't fotosintezda zam bum g1 foydalanadigan 
organik moddani hosil qiladi. Z am burug1 suvo'tni suv va mineral 
tu/.lar bilan ta ’taminlaydi. Biroq doimo suvoM va zam bum g1 
orusidagi munosabatlar hardoim ham shunday b o ‘lavermaydi. Bu 
tckinxo‘rlikga yaqin holat ham: zam bum g1 suvo‘tni halok qilmay, 
uning faoliyatini pasaytirish ham ro ‘y beradi.
Lekanoramitsetlarni 
tabiatdan 
13500 
ga 
yaqin 
turlari 
aniqlangan. Fotobiontning turlarini xilma xilligi 100 ga yaqin xolos. 
Shunday qilib shu fotobiontning o ‘zi bir necha turdagi mikobiont 
bilan birga boMishi mumkin. B a’zan o'zaro yaqin qarindosh 
zam bum g‘lar, qarindosh suvo‘tlar bilan birga boMishadi. Zero 
Sladonia
turkumiga mansub juda k o ‘p turlar 
Trebouxia
turkumining 
suvo‘t bilan birga. Shu bilan birga 
Trebouxia
turkumining suvo'tlari 
o ‘zaro qarindosh b o ig a n za m b u m g ia r bilan ham birga.
Lishaynik tarkibida ikkitadan ortiq sherik: ayrim lishayniklarda 
uchta xatto to ‘rt organizim bo'lishi mumkin. Uch sherikdan ikkitosi 
fotobiont: yashil suvo't (birlamchi fotobiont) vasianobakteriya 
(ikkilamchi fikobiont) tabaqalashgan tashqi yoki ichki tuzulma -
sefalodiylarda boMadi. Shunday qilib fotosintezlovchi yashil 
suvo‘tsianobakteriyadan azot ham oladi.