Шарипова Рахима Мухторовна Замонавий ўзбек шеъриятида табиат рамзларининг бадиий талқини 5 Шарипова Рахима Мухторовна

Тадқиқот натижаларининг ишончлилиги муаммонинг аниқ қўйилганлиги, назарий маълумотларнинг мавжуд илмий манбалардан олинганлиги, келтирилган таҳлилларнинг қиёсий-типологик, аналитик, герменевтик, психологик ва комплекс таҳлил усуллар воситасида асосланганлиги, илмий фикр ва хулосаларнинг амалиётга жорий этилганлиги, олинган натижаларнинг ваколатли тузилмалар томонидан тасдиқланганлиги билан изоҳланади.
Тадқиқот натижаларининг илмий ва амалий аҳамияти. Тадқиқот натижаларининг илмий аҳамияти ундаги илмий хулосалардан замонавий шеъриятининг тараққиёт тамойилларини таҳлил этишда, ўзбек адабиётшунослигининг ривожланиш қонуниятларини ўрганишда фойдаланиш мумкинлиги билан белгиланади.
Тадқиқот натижаларининг амалий аҳамияти ишдаги назарий умумлашма ва таҳлиллардан «Адабиётшунослик назарияси», «Ўзбек адабиёти тарихи», «Янги ўзбек адабиёти», «Ҳозирги адабий жараён», «Бадиий таҳлил асослари» фанларидан дарслик ва ўқув қўлланмалар яратишда; адабиётшунослик луғатларини такомиллаштиришда; антологиялар тузишда фойдаланиш мумкинлиги билан изоҳланади.
Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий ўзбек шеъриятида табиат рамзларинин бадиий талқинларини очиб бериш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
Абдулҳамид Чўлпон, Ойбек, Ҳамид Олимжон, Эркин Воҳидов, Абдулла Орипов, Рауф Парфи сингари таниқли ўзбек шеърияти намояндалари ижодида табиат рамзларининг бадиий талқини, рамзий-тимсолий маъноларини илмий баҳолаш асосида олинган қиёсий хулосалардан ФА-Ф1-ОО5 «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» (2017-2020) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 5 октябрдаги 17.01/286-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа шеъриятда табиат рамзлари тасвиридаги бадиий тадрижни ёритиш, замонавий шеъриятла ифодалаган маъноларини очиб беришга доир янги маълумотлар билан бойитилган;
булут, ёмғир, қор образларининг рамзий-тимсолий маънолари, бадиий тадрижий такомилини ёритиш, табиат рамзлари асосида шаклланган бадиий санъатларни аниқлаш, замонавий ўзбек шеъриятида табиат рамзларининг руҳий кечинма ва туйғуларни акс эттиришдаги ўрни ва аҳамиятини ёритиш натижасида олинган илмий хулосалардан ФА-Ф1-ОО5 «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» (2017-2020) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 5 октябрдаги 17.01/286-сон маълумотномаси). Натижада табиат рамзлари замонавий шеъриятда ҳаётий мазмун касб этганлиги аниқланган;
замонавий шеъриятдаги табиат рамзларининг халқ оғзаки ижоди ва ўзбек мумтоз адабиётидаги талқинлари, табиат рамзларининг рамзий-фалсафий талқинлари; булут, ёмғир, қор, шамол образлари ва уларнинг тимсолий маънолари, табиат рамзлари ва лирик кечинма уйғунлиги, табиат рамзларининг бадиий санъатларни юзага келтиришдаги ўрнига доир назарий фикр ва қарашлардан Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг “Ассалом, янги кун”, “Қадрият”, “Адабий муҳит”, “Назм ва наво”, “Тарихдан сабоқлар” каби кўрсатув ва радиоэшиттиришлари сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Навоий вилояти телерадиокомпаниясининг 2022 йил 20 мартдаги 1/339-сон маълумотномаси). Натижада мухлисларнинг замонавий ўзбек шеърияти ҳақидаги маълумотларини кенгайтиришга, адабиёт фонди заҳирасини бойитишга эришилган