Shahrisabz filiali

AMALIY MASHGʻULOT № 5
BUGʻDOY DONINING ORGANOLEPTIK ANIQLASH VA NON MAXSULOTLARIGA TEGISHLI STANDARTLARDA XAVFSIZLIK KO‘RSATKICHLARINI ANIQLASH
Standartlarda donning organoleptik va fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlar bo‘yicha sifatini baholash ko‘zda tutilgan.
Organoleptik ko‘rsatkichlarga donning rangi, tami va hidi kiradi. Donning rangi mazkur turiga mos, qorayishlarsiz bo‘lishi kerak. Donning hidi va tami o‘simlikka xos, begona hid va tamlarsiz bo‘lishi kerak.
Un rangi. Bu ko‘rsatkich unning yangiligi va navini tavsiflaydi Unning xar qaysi navi standartda ko‘rsatilgan muayyan rangga ega bo‘lishi kerak. Unning past navlari oliy navga nisbatan to‘qroq, chunki ular donning sirtqi qismlari jumladan, pigment qatlamga ega urug‘lik qobilyati ko‘proq bo‘ladi. Unning rangi bo‘yich a me’yorlarga mos kelmasligi, ish chiqishda unga ushbu navda bo‘lishi kerak bo‘lgan donning tashqi qismi keragidan ortiq tushib qolganligi to‘g‘risida dalolat beradi. Shuning uchun unning rangi uning navini tavsiflovchi ko‘rsatkich bo‘lib hisoblanadi.
Hidi. Yangi un o‘ziga xos xidga ega. Unga xos bo‘lmagan hid ishlab chiqarishda past sifatli donga (unib chiqqan, qizigan va b.sh) aralashmalari bo‘lgan don partiyasidan tayyorlanishi bilan yoki nomuvofiq saqlash sharoitlari natijasida unning buzilishi bilan izoxlash mumkin. Unning xidi organaleptik yo‘li bilan aniqlanadi.
Ta’mi. Yangi un o‘zig a xos ta’mga ega bo‘lib, uzoqroq chaynalganda oz shirin maza beradi. Unning ta’miga foydalanilgan donning sifati saqlash sharoitlari ta’sir ko‘rsatadi. Shunga ko‘ra, agar un unib chiqqan sovuq urgan, etitilmagan dondan olingan bo‘ls a, unning ta’mi shirin yoki shuvoq qo‘shilib ketgan bo‘lsa, taxir bo‘lishi mumkin. Saqlanish nomuvofiq sharoitlarda un achishi yoki taxir bo‘lishi mumkin.
Achish un tarkibida kislotalarning xosil qilishi bilan birga shakarni bijg‘ituvchi bakteriyalarning rivojlanishi natijasida, taxir bo‘lib qolishi esa, lipidlarda xosil bo‘ladigan gidrolizli va oksidlanish jarayonlar natijasida yuzaga keladi.
Don sifatining fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlariga: namlik, ifloslanganlik, don zaxiralarining zararkunandalari bilan zararlanganligi, hajmiy massasi (naturasi) o‘lchami, absolyut massasi, bir tekisligi, shaffofligi, kleykovinasining miqdori va sifati kiradi.