Shaharsozuk tarixi

Samarqand. Registon ansambli, XV-XVI asrlar. Umumiy ko‘rinishi.
125

---

emirilishni bartaraf etish b o ‘yicha 
tezkor choralar ko‘rildi.
YUNESKO hamokrligida 0 ‘zbe- 
kistonda madaniy merosning muhan- 
dislik-amaliy chidamliligini oshirish 
uchun «igna sanchish qoMlanmasi» va 
Tillakori madrasasi poydevorining 
cho'kishini qayd etish uchun kom- 
pyuter uzatgich moslamasi harakatga 
keltirildi.
Amir Temurning butun bir ma- 
hallani egallagan masjidi (1399—1404- 
yy.) majmui ta ’mir qilindi: har ikki tom onda joylashgan Katta masjid 
vajanub-shimolda joylashgan Kichik masjid. H ar bir masjid markazida 
hozirda mavjud imoratlar qurilgan bo‘lib, ularga g‘arbdagi peshtoqli 
eshikdan kiriladi. Katta masjid binosi oddiy, ammo ulkan handasaviy 
inshootlardan tashkil topgan: 5 m qalinlikdagi kubsimon bino ichida 
chorsi zal bo‘lib, burchaklarining tepasida sakkiz qirrali arksimon qatlam 
bor, uning ustidan uchli gumbaz joylashgan. 15 m diametrli gumbazni 
ko‘tarib turish uchun uning ustidan silindrsimon taglikda qo‘ndirilgan 
yana bir tashqi gumbaz qad ko‘tarib turibdi. Katta masjidning shu 
kunlarda qayta tiklangan qo‘shaloq gumbazi moviy rangda bo‘lib, 
oftobda yalt-yult qiladi. Saroy M ulk Xonim madrasasi poydevori 
qismining topilishi va qayta tiklanishi katta yutuq hisoblanadi.
Amir Temurning 660 yillik yubileyi munosabati bilan katta ta ’mir 
va obodonchihk ishlari amalga oshirildi. G o‘ri Amir va Ruhobod 
yodgorliklari ta ’mirdan chiqarildi.
Ko'plab ortiqcha binolar: Amir Temur davri yodgorliklari atrofida 
tamoyildagi loyihalar bo'yicha 60- yillarda qurilgan qahvaxona, restoran 
va hokazolar buzib tashlanganini ta ’kidlash joiz. Natijada yodgorlik- 
b rning chiroyi yana ham ochildi, ayniqsa sayohlar uchun qulay yurish 
yo'llari yuzaga keldi.
Ochilgan hududlar obodonlashtirildi, ko‘kalamzorlashtirildi va 
faworalar o ‘matildi.
0 ‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining «Shohi Zinda arxitekturaviy 
majmuini ta’mirlash va obodonlashtirish bo'yicha ishlarni tashkil etish 
to ‘g£risida»gi Qarori asosida ta ’mirga respublikaning Shohi Zinda 
dahmasida sozlov-ta’mir ishlarini bajargan yetuk mutaxassislar va ustalar 
jalb etildi. M ajmua besh-olti asrlik tuproq qatlam idan tozalanib,