Shaharlar geografiyasi va geourbanistika asoslari

-
geografik joylashuvi, tabiiy
-
iqtisodiy 
salohiyati, aholi joylashuv xususiyatlari, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi hamda 
investitsion faollik darajasiga ko‗ra ancha farq qiladi. Mintaqa iqtisodiy va siyosiy 
geografik o‗rnining biroz noqulayligi hududning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga 
ta‘sir etadi.
2007 yil Toshguzar-Boysun-Qumqo‗rg‗on temir yo‗lining bunyod etilishi har 
ikki viloyatni respublika yaxlit transport tizimi bilan bog‗ladi; janubiy mintaqani 
yagona iqtisodiy makon sifatida rivojlanishini ta‘minladi. Shuningdek, temir yo‗l 
ta‘sir zonasidagi tabiiy boyliklarning o‗zlashtirilishi bilan bir paytda, yangi aholi 
22
Қурбонов П.Р. Жанубий Фзбекистонда урбанизация жараёни ривожланишининг омиллари ва иқтисодий 
географик асослари. - Т., 2012, 12 б. 

---

93 
manzilgohlari, ―o‗sish qutb va markaz‖lari shakllanishi va pirovardida viloyat 
shaharlar to‗rini kengayish, urbanizatsiya darajasini ko‗tarish imkoniyatlari yuzaga 
keladi. Shuningdek rekreatsiya va turistik imkoniyatlari yuqori va qulay transport 
geografik o‗ringa ega Jayronxona, Omonxona, Xo‗jaipok, Xo‗jaikon, Xonjiza, 
Darband, Sayrob shaharchalarining rivojlanishi tezlashadi. Jumladan, mazkur temir 
yo‗lning foydalanishga topshirilishi natijasida Dehqonobod kaliy zavodi ham o‗z 
faoliyatini boshladi.
2017 yilda Surxondaryoda xalqaro standartlarga javob beradigan 336 
kilometrlik avtomobil yo‗llarini barpo etish loyihasi amalga oshiriladi; har ikki 
viloyat markazini bog‗laydigan «Qarshi-Termiz» avtomobil yo‗lini rekonstruksiya 
qilinishi janubiy mintaqa iqtisodiyotini yanada mustaxkamroq birlashtiradi; 
«Qarshi-Termiz» temir yo‗l tarmog‗ini 2017 yilda elektrlashirilishi mintaqaning 
tranzit va tabiiy-iqtisodiy imkoniyatlarini kengaytiradi; natijada yuk tashish 
xarajatlari 20 foizga kamayib, yo‗lovchi va yuk tashish tezligi 1.5 barobar oshishi 
kutiladi.