Щ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и олий ва щрта махсус таoлим вазирлиги фарьона политехника институти «кимё-технология»

Назорат саволлари:
1. Суслонинг анализи нима учун керак?
2. Бижғиш жараёнини назорат қилиш моҳияти нимадан иборат?
3. Бижғитилаётган суслонинг ҳарорати қандай аниқланади?


3-амалий иш
Мавзу: “Шароб таркибини кимёвий анализ қилиш”
Ишдан мақсад:
Виноматериалларни таҳлил қилиш ва шакарлар миқдорини аниқлашни ўрганиш.
Керакли жиҳоз ва реактивлар:
Рефрактометр, виноматериал, узум суслоси.
Назарий қисми.
Бижғиш жараёни тугагач виноматериалларнинг тўлиқ таҳлили ўтказилади.
Виноматериал таркибидаги қолдиқ шакар миқдорини аниқлаш зарур. Бундан ташқари учувчан кислоталар миқдорини ҳам аниқлаш зарур. Бу анализ асосида бижғиш жараёнини тўғри борганлиги ва винонинг сифати баҳоланади. Бир вақтнинг ўзида винонинг сифати органолептик жиҳатдан баҳоланиб, унинг ҳиди, мазаси текширилиб, бегона ҳид ва маза йўқлиги аниқланади. Бу анализлар ҳар бир резервуар ва бочка учун ўтказилиши керак. Олинган натижалар журналга қайд этилади, чунки бу натижадалар виноматериалларни гурухлашда керак бўлади. Қуруқ винолардаги қолдиқ шакар миқдори Бертран усулида, ширин виноларда эса Лен-Эйнон усулида аниқланади.
Бижғиш жараёни тугагач виноматериал тиниши учун яна бироз турушларда туради. Бунда ҳам винонинг таркиби бироз ўзгаради, шунинг учун турушлардан ажратилгач ва тиндирилгач, виноматериалнинг сўнгги таҳлили ва дегустацион баҳолаш ўтказилади.
Сўнгги анализда спирт миқдори (ареометр ва ҳайдаш усулида), шакарлар миқдори (Бертран ёки Лен-Эйнон усулида), титрланувчи кислоталик (ишқор билан титрлаш орқали), шунингдек учувчан кислоталар миқдори (титрлаш ва ҳайдаш усулида аниқланади).
Ишни бажариш тартиби:
Рефрактометр футлярдан олиниб, қопқоғи очилади ва ойнаги аввал ҳўл, сўнгра қуруқ пахта ёки дока билан артилади.
Пипетка ёрдамида призмага дистилланган сув томизилиб, қопқоқ ёпилади ва окуляр ёруқа тутилиб кўрилади.
Окуляр шкаласидаги сонлар ноаниқ бўлса, окуляр халқа ёрдамида созланади.
Узум шарбати таркибидаги шакарлар миқдорини аниқлаш учун бир томчи шарбат призма юзасига томиздирилиб, қопқоқ ёпилади ва окуляр шкаласидан қиймат кўриб аниқланади. Шарбат томчиси томиздирилаётганда, призма ва унинг қопқоғи қуруқ бўлиши керак. Рефрактометр кўрсаткичлари қуйидаги жадвалдан суслодаги шакарлар миқдорига ўтказилади.