Sh. Ya. Zokirxo’jayev, M. U. Solihov Shifokor va bemor

7. Tuman tibbiyot birlashmasi
Tumanlarda (shaxarlarda) axoliga tibbiy yordam sifatini yanada 
oshirish maqsadida tuman (shaxar) tibbiyot birlashmasi tashkil etildi. 
Tuman (shaxar) tibbiyot birlashmasi markaziy tuman (shaxar) kasal- 
xonasi, Toshkent shaxrida ko’p tarmoqli markaziy tuman poliklinikalar 
negizida tashkil etiladi.
Nazorat savollari:
1. Qishloq vrachlik punkti to’g’risida ma’lumot (tuzilishi,vazifalari,).
2. Ambulatoriya-poliklinika muassasalari tuzilishi va vazifasi.
3. Statsionar tuzilishi va turlari.
4. Qabulhona turlari va tuzilishi, yuritiladigan xujjatlar.
5. Kasalhona bo’limlari, tuzilishi, jixozlanishi.
6
. Davo muxofaza rejimi.
19

---

I l l bob. T IB B IY O T DEO NTOLO GIYASI
VA U NING A SO SLA R I
1. Tibbiyot deontologiyasi fani maqsad va vazifalari
Deontologiya (Shifokor burchi). Deon - burch, logos - fan, burch- 
ning muloqot qoidalariga rioya qilish ma’nosini anglatadi. Ingliz xuquq- 
shunosi va faylasufi Djeremi Bentam (J. Bentham) - o’zining “Deonto­
logiya, yoki axloq to’g’risidagi ilm” (1834) kitobida deontologiya fanini 
ilmiy asoslab bergan (3-rasm).
3 rasm.
Djeremi Bentam (J. Bentham).
Shifokoming muloqot qilish san'ati uning bemor bilan o’zaro muno- 
sabatida namoyon bo’ladi, bemorning unga nisbatan qanchalik ishonch 
bildirishi darajasi bilan aniqlanadi. Faqat bemorning ishonchini qozonib, 
to’la-to’kis anamnez yig’ish mumkin, uni davolash jarayonida undan 
nima talab qilinishini tushuntirish mumkin. "Shifokor va bemor" fanida 
tibbiyot deontologiyasi masalalari va bemorlarga maslaxat berish ilmi 
bilan tanishtiriladi.
Bemorlarni davolash, parvarish qilish va maslaxat berish bu bir-biri- 
ni to’ldirib boruvchi jarayon bo’lib, u bemorni axvolini yengillashtirish- 
ga yo’naltirilgan. "Shifokor va bemor" fanining maqsadi talabalarni tib-
20

---

biyot dentologiyasi asoslari, maslaxat turlari va ko’nikmalari bilan ta- 
nishtirishdir. "Shifokor va bemor" fani vazifalari, asosiy o’rganish ob'ek- 
ti bo’lgan pasient bilan tibbiy xodim o ’rtasidagi munosabat, yatrogeniya 
va evtanaziya muammolarini bilish, "Shifokor va pasient" o’zaro mulo­
qot modellarini bilish, o’layotgan bemorlar bilan muloqot qilishni o’ziga 
xosligini bilish xisoblanadi.
Erkin Yo‘ldoshevich Qosimov - 0 ‘zbekiston tibbiyotini rivojlanti- 
rishiga ulkan hissa qo‘shgan ulug‘ insonlardandir (4-rasm). Erkin Yo‘l- 
doshevich Qosimov atoqli olim, akademik Ye.M. Tareev, professor O.N. 
Pavlova, professor A.A. Asqarov kabi mashhur terapevtlar maktabida 
saboq olgan iqtidorli terapevt, gastroenterolog va deontologdir. Erkin 
YoMdoshevich Qosimovdagi yuksak ma'naviyat, teran madaniyat, muo- 
mala san'atining yuqoriligi Respublikamizda kasb etikasi va tibbiy deon- 
tologiyani mustaqil fan darajasigacha ko‘tarilishiga olib keldi. Erkin 
Yo‘ldoshevich Qosimov bunga erishish uchun juda ko‘p mehnat qildilar, 
tibbiy deontologiya va kasb etikasiga oid ulkan izlanishlami amalga 
oshirib, bu boradagi o‘nlab ilmiy izlanishlarga boshchilik qildilar.
2002 yili Tibbiyot institutlari talabalari uchun darslik sifatida chop 
ettirgan "Shifokoming nutq madaniyati va bemor bilan muloqot san'ati" 
kitobi ayniqsa katta ahamiyatga ega. Bu kitob bugungi kungacha tibbi-