Sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov kommunal gigiena

KANALIZACIYA TARMOQLARINING TURLARI
Kanalizaciya tarmoqlarining turi kanalizaciya shoxobchalari o’rnatiladigan inshootlarning turiga bog’liq. Jumladan, xo’jalik chiqindi suvlari kanalizaciyasi. Bunday kanalizaciya shoxobchalari xonadonlarda, jamoat turar joylarida aholining hayotiy faoliyati oqibatida hosil bo’ladigan chiqindi iflos suvlarni o’ziga qabul qilib, tozalash inshootlariga uzatadi yoki sanoat korxonalari kanalizaciyasini olaylik. Ma’lumki, juda ko’p sanoat korxonalarining texnologik jarayonida ko’p miqdorda suv ishlatiladi. Oqibatda bu suvlar ifloslanib, chiqindi suvlarga aylanadi. Hozirda yog’in suvlari uchun ham alohida kanalizaciya tarmoqlari mavjud. Ular yomg’ir, qor va ko’chalarni yuvish natijasida hosil bo’ladigan chiqindi suvlarni qabul qiladi va tozalash inshootlariga uzatadi.
Bunday kanalizaciya turlarini alohida-alohida yoki bitta qilib qurish ham mumkin. Masalan, xo’jalik chiqindi suvlari bilan yog’ingarchilik oqibatida hosil bo’ladigan suvlarning kanalizaciyasini bitta qilish mumkin.
Sanoat korxonalarining chiqindi suvlari xo’jalik chiqindi suvlariga tarkibi jihatidan to’g’ri kelsa, kanalizaciya trubalariga zarari bo’lmasa, tozalash inshootlari ishini buzmasa bunday chiqindi suvlarni qo’shib oqizish mumkin. Aks holda, sanoat korxona suvlari uchun alohida kanalizaciya yotqizilishi kerak. Oqizish kanalizaciyalarining umumiy bo’lishi, yog’ingarchilik suvlarining kanalizaciya tarmoqlari orqali vaqti- vaqti bilan to’lib oqib turishi, trubalardagi qoldiqlarni yuvib ketadi, ikkinchidan chiqindi suvlarning kanalizaciya va tozalash inshootlariga oqib borishi ochiq suv havzalarini iflos suvlar tushishidan asraydi.
Ammo sel kelganda suv oqimi kanalizaciyaga sig’may, yer yuzasining past tomoniga oqa boshlaydi, bunday hollarda hattoki najas axlat suvlari ham ochiq suv havzalariga tushishi mumkin. Bu esa turli yuqumli kasalliklar tarqalishi xavfini tug’diradi.
Gigienik va epidemiologik nuqtai nazardan xo’jalik axlat ka- nalizaciyasini alohida qurish katta ahamiyatga egadir.