|
SHAHAR VA QISHLOQLARNI LOYIHALASHTIRISH
Keyingi vaqtlarda ko’pgana shaharlar qaytadan kurilmoqda, yangi-yangi shaharlar paydo bo’lmoqda. Bularning hammasi yangi zamonaviy loyihalar ishlab chiqish va ularni amalda joriy etishga da’vat etdi. Bu sanitariya vrachlari, gigiena fani oldiga shu loyihalarni, qurilishlarni nazoratga oliga vazifasini qo’ydi.
Uy-joylar qurish, yanga-yangi turar joylar barpo etish, ularning xalq talabiga javob byeradigan holda bo’lishi yuzasidan davlatimiz ko’p qarorlar chiqardi. Asosiy maqsad turar joylarni ko’proq qurish va sifatiga e’tibor berishdir.
YAngi loyiha asosida qurilayotgan shaharlar havosi toza, zaharli gazlar chiqaruvchi korxonalardan uzoqroq joyda bo’lgani ma’qul.
Sanitariya vrachlari, gigienistlar shaharlarni loyihalashtirishda, qurishda va qayta qurishda ishtirok etadilar. YAngi shaharlar qurilishiga yangi-yangi gigienik talablar qo’yiladi, jumladan binolarni zich qilib qurmaslik, sanoat korxonalari zonalarini barpo etish, aholi turar joylari bilan sanoat korxonalari orasida sanitariya-himoya zonalari bo’lishiga ahamiyat berish, ko’kalamzorlashtirish va obodonlashtirish shular jumlasidandir. Oqibatda yangi, zamonaviy uylar o’zining gigiena talablariga javob berishi, gazlashtirilganligi, elektrlashtirilganligi, issiq va sovuq suvlar bilan ta’minlanganligi bilan ilgari qurilgan uylardan farq qiladi. Bu uy-joy muammosi hozirgi kunda 100 foiz hal bo’ldi degan so’z emas. Masalan, O’zbekiston jumhuriyatidagi qishloqlarning faqat 70 foizga yaqini gazlashtirilgan.
1955 yilda Davlat tomonidan chiqarilgan «Uy-joy qurilishini industrlashtirish, arzonlashtirish, sifatini yaxshilash chora-tadbirlari to’g’risida»gi qaror va boshqalar mamlakatda uy-joy qurilishi ishlarining rivojiga katta ta’sir ko’rsatdi. Bu vaqt ichida uy-joy qurilishi ko’odyib, aholi soni 211 mln ga etdi. Bu degan so’z aholi soni 1913 yilga nisbatan 20 foizga ko’paydi.
Aholining zichlashuvi, transport vositalarining va sanoat korxonalari qurilishining ko’payishi atmosfera havosining ifloslanishiga olib bormoqda. Bu esa aholi salomatligiga ta’sir etmay qolmaydi, albatta.
Demak, shaharlar havosi ifloslanishiga yo’l qo’ymaslik, ochiq suv havzalarini zararli chiqindilardan ifloslanishining oldini olish va aholini shovqin-surondan muhofaza qilish asosiy masalalardan biri bo’lib qoldi. Tashqi muhitning shu holga tushib qolishi shahar loyihasini qayta ko’rib chiqib yangi ixtisoslashtirilgan norma va qoidalar ishlab chiqishni taqozo etdi. 1958 yilda shplab chiqilgan yangi qonunda shahar territoriyasini turli funkcional zonalarga bo’lish, sanoat korxonalarini aholiga zarari tegmaydigan qilib joylashtirish, transport qatnovi uchun ravon yo’llar qurish va boshqalar ko’zda tutildi. SHaharlarni kichik-kichik rayonlarga bo’lish, aholi ehtiyojini qondirish maqsadida savdo markazlari tashkil qilish, maktab va maktab yoshiga etmagan bolalar muassasalari qurish ko’zda tutiladi. Aholining dam olishi va fizkul’tura, sport bilan shug’ullanishiga imkon yaratilmoqda.
Davlat tomonidan keyingi yillarda chiqqan qarorlar da ham «Turar joylarni yangi ixtisoslashtirilgan, mukammalashtirilgan loyihalar asosida ko’p qavatli qilib qurish, mehnatkashlarning turar joylarga bo’lgan ehtiyojini qondirish masalalari ko’zda tutiladi».
SHaharlarda, posyolkalarda va qishloqlarda yashash uchun sharoit yaratish, sanitariya-epidemiologaya stanciyasi xodimlari oldiga bir qancha vazifalar qo’yadi. Bunda ularga yaxshi sharoit yaratish, sog’lig’ini himoya qilish ko’zda tutiladi, Maxsus moddada shunday deyiladi: albatta, qurilish uchun maydonlar ajratilganda, loyihalarning normalarini, aholi turar joylarini loyihalash va qurilish planlarini tasdiqlashda sanitariya-epidemiologiya muassasalarining oxirgi xulosasi talab etilishi zarur. SHuning uchun turar joylarni rejalashtirish va qurishda sanitariya vrachini ogohlantirish, sanitariya nazoratini olib borishdaga javob garligini oshirish ko’zda tutilgan. Bunday qiyin ishlarni olib borish uchun vrachlar kommunal gigiena fanining ko’p qirrali tomonlaridan xabardor bo’lmoqlari zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: |
