Sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov kommunal gigiena

HAVONING IONLANISHI
Uy-joy havosini yaxshilash uchun xona havosining elektrlik xususiyatiga ham ahamiyat byermoq zarur, ya’ni ion zarrachalarining 1 m havodagi miqdoriga ahamiyat berish kerak.
Ionlarning musbat yoki manfiy elektr zarralariga ega bo’lishi organizmda ma’lum o’zgarishlarni keltirib chiqaradi.
Nafas olish yo’li bilan havo tarkibidagi ionlarning ma’lum miqdorda organizmga tushishi uni mustahkamlaydi, tashqi muhit ta’siriga chidamliligini orttiradi. Havoning ionlashishi oqibatida u aeroionlarga, ozonlarga aylanadi va azot oksidlarining ham ma’lum koncentraciyasiga ega bo’ladi. SHuning uchun ham ionlashgan havoning biologik faollig

ifaqatgina aeroionlarga emas balki aeroionlarning, ozonlarning, azot oksidlarining va boshqalarning kompleks ta’siri ostida vujudga keladi.
Havo ionlanishining jadal o’zgarishi xonada odamlar ko’p bo’lsa va havo kubaturasi kam bo’lganda sodir bo’ladi.
Havo tarkibidagi engil aeroionlar miqdorining kamayishi turli gazlar
tomonidan ionlarning so’rilishiga, nafas orqali organizmga kirishiga, engil foydali ionlarning og’ir zararli ionlarga o’tishiga va nafas yo’li orqali ajralib chiqadigan gaz zarrachalarining, havodagi zarrachalar bilan birlashib cho’kishiga bog’liq bo’ladi.
Havoda engil ionlariing kamayishi havo tarkibining buzilishiga olib keladi. Bunda havoning fiziologak va biologik faolliga ham kamayadi.
Uy-joy havosini yaxshilash, engil ionlar bilan ta’minlash hozir-gi
kunning dolzarb masalalaridan biri bo’lib qoldi. Hozirda uy-joy, jamoa binolariga kondicionyerlar va hatto markazlashgan kon-dicionyerlar o’rnatilmoqda. Bunda havo fil’trlanadi va tozalanib, namlanib hamda ma’lum darajada sovutilib byeriladi. Bunda havo engil ionlarga boy bo’lib chang zarrachalaridan xoli bo’ladi.
Havoni sun’iy ravishda ionlarga boyitilganda uy havosini vaqti-vaqti bilan shamollatib turish kerak, aks holda yuqori namlik, chang, odamlarning zichligi yana og’ir ionlar ko’payishiga sabab bo’ladi. CHanglarning ionlanishi yuqori nafas yo’llarida ularning ushlanib qolishiga sabab bo’ladi. Elektr zarrachalari bilan zararlangan chang o’pkaga tushib o’pka al’veolalariga tarqalib ketadi. Bunda changning fizik va kimyoviy faolligi ortadi, bu esa o’pkaning yallig’lanishiga sabab bo’ladi. Demak, xulosa qilib aytganda uy xonalari sun’iy ionlar bilan boyitilganda havo tozalanada deyilsa xato bo’ladi. Uy havosini tabiiy havo bilan shamollatib turish yaxshi natija byeradi.