Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

1-jadval.
Bitta ipdan to‘qilgan arqoqli trikotaj to‘qimasidagi arqoq ipining
mustahkamligi tahlili
Ip
chkiqli
zichligi,
teks
Arqoq ipining chiqish qiymati. sm
3
4
5
6
7
8
8,5
9
10
10,5
Ipga ta’sir qilayotgan kuch qiymati, N
1. 32t x 6
0,04
0,06
0,09
0,012
0,015 0,019 0,023
0,09
0.014 0,013
2. 32t x 3 0,056
0,09
0,013 0,017
0,021
0,014
0,011
0.011
0,09
0,06
3. 32t 
x 
2
0.03
0,05
0.07
0,012
0,018 0.013
0,010
0,07
0,08
0,010
Load
0025
(N)
%
A
. .
—fc— 
l-namuna
* 
2-namuna
~
3-namuna
/X
. V
. . .
. . .
_
ooio
//K
Va 
.
0
ж
- -
0 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
8,5 
9 
10 10,5 11 11,5 12 
! ? , .
E 
( c m )
4.28-rasm. 
Bitta ipdan shakllantirilgan arqoqli trikotajdagi arqoq ipining 
so'tilishidagi birikish mustahkamligi ipning chiziqli zichligiga bog‘liqlik
grafigi.
Yassi ignadonli fang yarim avtomat va avtomatlarining texnologik 
imkoniyatlari yuqori ekanliklari sababli, ularda ustki, sport va maishiy 
trikotaj mahsulotlarini oddiy, naqshli va aralash o ‘rilishlarda, turli 
tarkibiy tuzilishdagi iplardan ishlab chiqariladi. Shu bilan birgalikda 
maxsus va aralash tarkibiy tuzilishdagi shisha, asbest, plastmassa
141

---

4.29-rasm. Ribana asosli bo'ylama o'rilgan arqoqli texnik 
trikotaj tuzilishi.
iplardan arqoqli o'rilishda ustki texnik trikotaj mahsulotlarining bir 
qator turlari ishlab chiqariladi.
Texnik trikotaj to‘qimalari hajmdor bo‘lib, havo o‘tkazuvchanlik 
xususiyati kam, issiqlik saqlash xususiyatlari yuqori, shu bilan birgalikda 
eniga va b o ‘yiga kam cho'zilib, gazlamasimon texnik to'qim alar 
xususiyatlariga yaqindir.
Bunday o'rilishdagi texnik trikotaj qisimlarini ribana 1+1, 1+2, 
1+n qaytarilishlarida o ‘rilib, to'qim a oraliq qismlariga arqoq iplari 
«а» ustun va «Ь» ko'ndalangiga joylashtirilib to'qiladi. Ribana asosli 
o'rilgan arqoqU texnik trikotaj to'qimalari tuzilishi va o'rilishiga ko'ra 
hajmdor to'qimalar guruhiga mansubdirlar. 4.29-rasmga ko‘ra bitta 
ipdan o'rilgan «Ь» arqoqli ribana (1+2) to'qima oraliq qismiga ikkinchi 
arqoq ipi «а» bo'ylamasiga, halqa ustunlari oraliq qismiga joylash­
tirilgan. Bo'ylamasiga joylashgan arqoq iplari «а» ko'ngdalang o'rilgan 
«V» 
ribana halqa qatorlari va ko'ngdalang joylashgan «Ь» arqoq 
iplarining oraliq qism lariga m ustahkam joylashib shakllangan. 
Bo'ylamasiga joylashgan arqoq iplari to'quv ignalari ilgagi ostiga 
joylashtirilmay (halqa hosil etmay) ignalar oraliqlariga arqoq iplarini

---

joylashtiruvchi qurilma yordamida joylashtirib shakllangan. Shu sababli 
«а» arqoq ipining qahnligi asosiy to ‘quv ipi «Ь» qalinligiga nisbatan 
bir necha barobar yuqori bo‘lishi mumkin. Natijada to'qim aning 
shakl va issiqlik saqlash xususiyatlari yuqori bo‘ladi. B o‘ylama 
joylashgan arqoq iplarini, ko'ngdalang o'rilgan halqa ustunlari va 
ko'ngdalang joylashgan arqoq iplari oraliqlariga joylashtirilib to'qilishi, 
ribana 2+2 o'rilish asosida to'qilgan, bo'ylama arqoqli trikotaj tuzi­
lishiga nisbatan xomashyo sarfi bir necha foizga tejaladi. Shu bilan 
birgalikda matoning eniga cho'zilishi keskin qisqaradi.
Gazlamasimon o'rilgan arqoqli trikotajning yassi ignadonli fang 
yarim avtom at va avtom atlarda andoza gardishi bo'ylab yarim 
muntazam usulda to'qilishi, qimmatbaho iplardan foydalanib maxsus 
gazlamasimon trikotaj mahsulotlarining bir qator turlari (kurtka, shim, 
shalvar, qalpoq, sharf ) ishlab chiqariladi.
Gazlamasimon o'rilgan arqoqli texnik trikotaj to'qimalaming yana 
bir qator tuzilishlari mavjud bo'lib, ular xam yassi ignadonli fang 
yarim avtomatlarida ishlab chiqariladi. Shunday to'qimalaridan biri 
4.30-rasmda tasvirlangan bo'lib, bu to'qim a ham ikkita ipdan shakl­
langan. Asosiy 
«V» 
ipdan ko'ndalang o'rilgan suprem halqa qatori 
hosil etiladi. Asosiy «v» ipning o'zidan