Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

II. DONALI TRIKOTAJ MAHSULOTLARINI ISHLAB
CHIQARISHDA MAHSULOT DASTLABKI HALQA
QATORINING O'ZIGA XOSLIGI, VAZIFASI, TUZILISHI VA
TO‘QISH KETMA-KETLIGI. DASTLABKI HALQA
QATORLARINI HOSIL QILISH USULLARINI MAHSULOT
SIFATI VA MASHINALAR ISH UNUMDORLIGIGA TA’SIRI
2.1. Mahsulotning boshlang‘ich (dastlabki) halqa qatorlarini bir
ignadonli mashinalarda ishlay boshlash (zarabotok)
Donali trikotaj to ‘qish texnologiyasining asosiy talablarini inobatga 
olib ham da trikotaj to 'q ish nazariyasining asoschilari professor 
A.S.Dalidovich tavsiyasiga ko‘ra mahsulot qismlarini to ‘qish to ‘la- 
to ‘kis avtomatlashtirilgani m a’qul. Har bir donali trikotaj mahsuloti 
yoki uning bo‘laklari ishlay boshlash qismidan iborat. Ya’ni so‘til- 
maydigan, buralmaydigan, tashqi ko'rinishi bilan mahsulotning tarkibiy 
qismidan farqlanmaydigan b o lish i shart. Ishlay boshlash qismini 
to'qish usullari mashina qurilmalariga bog‘liq holda turlicha bo'lgani 
bilan, biroq vazifasi birdir. So‘tilmaydigan, buralmaydigan, tashqi 
ko‘rinishi chiroyli va eng muhimi qo‘l mehnatining sarfi yuqori bo‘l- 
masligi bilan farqlanadi. Masalan, aylana bir ignadonli paypoq to ‘quv 
avtomati mahsulotning ishlay boshlash qismi tuzilishi asosan ikki halqa 
qatoridan iborat. Birinchi halqa qatorini hosil qilishda, yangi ip igna- 
don ignalari oralab joylashtirib o‘riladi. (2.1a-rasm), ikkinchi qatomi 
esa barcha ignalarda to ‘qiydi. Ignalami tanlash toq ignalar ostidagi 
turtkichlar yordamida amalga oshiriladi. Birinchi halqa qatorida toq 
ignalar asosiy halqa hosil qilish tizimiga kirib, ip oladilar. Juft ignalar 
esa asosiy halqa hosil qilish tizimining ostidan o‘tib, birinchi qatorda 
yangi ipini olmaydilar. Ikkinchi qatorda ignadondagi barcha ignalarga 
yangi ip qo‘yiladi. Natijada toq ignalarda haqiqiy halqa hosil bo‘lsa, 
juft ignalarda esa tugallanmagan halqa hosil bo‘ladi. Shuni o ‘zi ishlay 
boshlash uchun kifoya. Ruschada ushbu qism zamok deb atalib, tom 
m a’noda zamok vazifasini bajaradi (2.lft-rasm).
Boshqacha qilib ta ’riflaganda m ahsulotning etak, eng, yoqa, 
cho‘ntak va boshqa qismlarining boshlang‘ich halqa qatorlari maj- 
muasiga «ishlay boshlash» qismi deb yuritiladi.
13

---