Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

0 .5 P -
1. Ushbu sonlar yig‘indisi 
P
ga teng bo‘ladi. Birinchi va 
ikkinchi qismlaming ayimiasi 2 teng bo‘ladi (bu qo‘shuvchi qurilma 
tuzilishi bilan bog‘liqdir, chunki ignalarni qo‘shuvchi qurilma ikkinchi 
yarmida ignadonning ikki marotaba aylanishidan ishini oldin to ‘xtatadi, 
sababi ikkitadan ignani qo‘shishidir).
Halqa qatorining quyi (katta asosining trapetsiyasining) halqalar 
soni 0 , 5 / teng. / — ignadondagi ignalar soni bo‘lib, unda C'l= 0 ,5 /1 ga 
teng bo‘ladi. Binobarin, tovon qismining oxirgi halqa qatoridagi 
halqalar soni (trapetsiyaning kichik asosi) uning ignadon ignalari orqali 
ifodalansa, quyidagiga teng deb hisoblash mumkin:
C3 = 
С2
= 0,5 / - (0,5/* + 1) = 0 ,5 / - 0,5/> - 1 .
Chunki tovon qismining birinchi yarmida hosil qilingan yangi halqa 
qatorida, ignalarni qisqartiruvchi qurilma yordamida bittadan igna 
o ‘chiriladi:
184

---

С4 = 0 ,5 / - ( 0 ,5 / + 1) + (0 ,5 Р - 1) = 0,5 / - 2 .
Shunday qilib, tovon qismining noto‘liq halqa qatorlarida o ‘rtacha 
halqalar soni 1/4 trapetsiyaning to‘rt asoslari yig'indisi qilib aniqlanadi:
С =
0 ,25[0,
5P
+ (0,5 / + 0 ,5P - 1 ) ■
2 + 0 ,5 / - 2] = 0 ,5 / - 0 ,2 5 / - 1 .
Tovon chokini birlashtiruvchi halqalami hosil qilishdagi chetki 
ignalarni qamrab olish uchun ishlatiladigan iplar sarfini inobatga olish 
uchun (tashlangan yarim halqalar uchun) har bir qatorda halqalarning 
o'rtacha sonini birga oshiramiz. Unda tovon qismining to ‘liq bo'lm a­
gan halqa qatorlarida o'rtacha soni quyidagichadir:
С = 0 ,5 / -
0 ,2 5 P
va paypoq tovon qismining umumiy halqalar soni (hamda paypoqning 
uch qismi uchun ham) quyidagicha hisoblanadi:
P =
(0 ,5 / - 0 ,
2 5 P )P .
Paypoq mahsulotining uch qismi tovon qismiga o'xshab aylana 
ignadonli paypoq to'quv avtomatlarida mum toz usul bilan hosil 
qilinishi mumkin. Paypoqning asosiy qismi bilan uchining ochiq 
qismini to'g'ri birlashtirish uchun kalta va uzun tovonchali ignalar 
orasidagi tenglikni saqlab qolish lozim. Ko'pincha mahsulotining tovon 
qismini kamaytirish qo'llaniladi. Ushbu qismlami hosil qilishning bir 
nechta turlari va usullari mavjuddir. Ushbu usullarning qo'llanishnishi- 
dan maqsad oyoqda unchalik ko'rinmasligini, ayniqsa ochiq oyoq 
kiyimida ko'rinmaslikni ta’minlashdir.
Biroq paypoq tovon qismining chuqurligi kamaymaydi, chunki 
qismni hosil qilishda to'liq bo'lmagan halqalar qatorlarining soni 
oddiy qismdagidek o'zgarmay qoladi.
Faqatgina to'liq bo'lmagan qatorlaming halqa sonlari qisqaradi. 
Qisqargan shaklidagi tovon qismining hosil qilinishni ko'rib chiqamiz.
5.7-rasm da paypoqning murakkab shaklga ega bo'lgan tovon 
qismining halqalar birlashish chizig'i ko'rsatilgan. Burti to'qish uchun 
tovonchalari turlicha (uch xil) tuzilishdagi ignalar mavjud bo'lishi 
lozim: