Sh. Murodov, R. Ismatullayev

Pt va HQtekislikdagi Рц(1 izi uchburchakning gorizontal chiziqlari yoki profil usul yordamida yasalsin (1.49-rasm). Buning uchun;

1. 
   BC(B 9 C 2) tomonga parallel qilib ixtiyoriy chiziq o‘tkaziladi.
   

Bu chiziqni nolinchi chiziq deb qabul qilamiz. Unga parallel qilib orasi chiziqli masshtab birligiga teng bo‘lgan masofada 1 , 2, 3, ... chiziqlarni o‘tkazamiz. Bu chiziqlarga C ( C 2) va B(B'9)
nuqtalardan perpendikular chiqarib, ВС = BC kesmani yasaymiz.
BC kesma 4-chiziq bilan A nuqtada kesishadi. Bu nuqtani BC (F 9C 2) ga proyeksiyalab A(A\) bilan tutashtirilsa, uchbur­ chakning h'(4) gorizontal chizig£ining proyeksiyasi hosil bo‘ladi. Gorizontal chiziqlarning bunday yasalishi profit usul deb ataladi.


37

2. 
   h' gorizontalga рефепШки1аг qilib tekislikning P. qiyalik masshtabi chizig'i o‘tkaziladi.
   
3. 
   Tekislikning intervalini aniqlash uchun 3 va 2 gorizontal chiziqlarning proyeksiyalarini o‘tkazib, P da 4 3 = 3 2=2 1 = 1 0 kesmalar qo'yiladi.
   
4. 
   P. ning 0 nuqtasidan unga peфendikular qilib, tekislikning nolinchi gorizontal chizig‘i yoki Рщ izi yasaladi.
   

l . l l - § . TEKISLIKNING PASAYISH VA YOYILISH BURCHAKLARINI ANIQLASH

5.B.P. usuli tekisliklarning pasayish va yoyilish burchaklaridan gidrotexnik inshoot chizmalarida kanallar qurish, suvning oqish yo‘nalishini aniqlash, turli novlarni o‘rnatish kabilarda keng foydalaniladi. Geologiyada esa bu usul tog‘ jinslari qatlamlarining yer qobig£ida joylanishiga oid masalalarni o‘rganishda qo'llaniladi. Tekislikning asosiy H 0 tekislik bilan hosil qilgan burchagi tekislikning pasayish burchagi deyiladi va a bilan belgilanadi (1.50- rasm).
Amalda berilgan P tekislikning asosiy H0 tekislik bilan hosil qilgan burchagi a ni aniqlashda tekislikning eng katta qiyalik chiziqlaridan foydalaniladi.
Bu burchak tekislikning eng katta qiyalik chizig‘i va uning proyeksiyasi orasidagi burchakdir.