Sh. H. Usanov, M. X. Tinibekov harbiy toksikologiya

Is gazidan zaharlanganda birinchi yordam.  Is  gazi  bilan 

zaharlangan odamga quyidagi tartibda birinchi yordam ko‘rsatiladi:

– jabrlangan odamni gorizontal holatda toza havoga olib chiqish. 

Agar toza hududga olib chiqishning imkoni bo‘lmasa, unga maxsus 

gazniqob kiydirish (CO tipidagi);

---

70

– nafas olishni yengillatish uchun siqib turgan kiyimlarni yechish 

yoki kiyimlarning yoqa va ko‘krak sohalarini bo‘shatish;

–  jabrlanuvchini  qulay  holatda  joylashtirib  uning  osudaligini 

ta’minlash;

– jabrlanuvchi hushsiz holatda bo‘lsa uning tili ketib qolishining 

oldini olish uchun yonboshlatib yotqizib qo‘yish;

–  jablanuvchining  oyoq  va  qo‘llarini  isitish  choralarini  ko‘rish 

(grelka, xantal);

– imkon darajasida tezroq jablanuvchiga kislorod berish. Bunda 

birinchi 3 soat davomida tarkibida 75–60%, keyin 40–50% kislorod 

bo‘lgan havo beriladi.