Sh. Djumanov, S. Sayfiddinov

Arralash dastgohlarini sozlash. 

Arralash dastgohidan 

material bo‘ylamasiga arralash uchun foydalanilganda disk 

arrani o‘rnatishda materialning qalinligi stol tepasidan 

10... 15 

mm balandda bo‘lishiga erishish kerak.

Dastgoh  zagotovkaning  eniga  quyidagicha  moslanadi: 

yo‘naltiruvchi chizg‘ich disk arraga aniq, parallel qilib, undan 

zagotovkaning eni plyus 

0,5 

mm 

(yassi arra ishlatilganda) 

masofada o‘rnatiladi. Materialdan bir-ikkita zagotovka kesib 

olingach, zagotovkalarning ustki va ostki sirtlarining kengligi 

(toretsdan 

30 ... 40 mm masofada) to‘rt joyidan tekshiriladi. 

Agar tekshirib ko‘rilgan o‘lchamlar berilgan o‘lchamdan ko‘zda 

tutilgan yo‘l qo‘yihshi mumkin bo‘lgan kattalikka farq qilsa, 

dastgoh to‘g‘ri sozlangan hisoblanadi. Agar zagotovkaning ustki 

va ostki sirtlarining kengligi turlicha bo‘lsa, qirqib olinadigan 

zagotovkaning ikki enidan kengroq taxta tanlanadi. Keyinchalik 

yon baza sifatida foydalanish uchun taxta bir marta arralan- 

gandan keyin ag‘darib qo‘yiladi, shunda uning ostki sirti ustki 

tomonda bo‘ladi. Ikkinchi marta arralagandan keyin zagotov- 

kaning ostki va ustki sirtlarining kengligi yana tekshiriladi; agar 

har ikkala sirtning kengliklari bir-biriga mos bo‘lsa, nuqson kelib 

chiqishiga dastgohning yaxshi sozlanmaganligi emas, balki 

baza yon qirraning ostki va ustki sirtlarga yoki arra sirtining 

stol sirtiga perpendikular emasligi sabab bo‘ladi. Zagotovkaning 

ost- ki va ustki sirtlari kengligining bir-biridan farq qilishi arralar 

valining qiyshiqligidan dalolat beradi. Bu holda arralar valini 

---

49

stolga nisbatan parallel o‘rnatish kerak, bu ish bilan sozlovchi 

— 

chilangar shug‘ullanadi.

Agar yo‘naltiruvchi chizg‘ich arra tekisligiga parallel bo‘l- 

masa, zagotovka yo‘naltiruvchi chizg‘ichdan chetga og‘adi yoki 

arra diski bilan chizg‘ich orasida siqilib qoladi. Bu hollarning 

ikkalasida ham arralangan sirtning g‘adir-budurligi ortib ketadi, 

arra qiziydi, zagotovkaning qirralari o‘zaro parallel chiqmaydi. 

Bu nuqsonlarni bartaraf etish uchun yo‘naltiruvchi chizg‘ichni 

mahkamlab turgan vintlarni burab bo‘shatib, uni arra diskiga 

nisbatan parallel o‘rnatish, keyin vintlarni yana burab mah- 

kamlash zarur.