Sh. Djumanov, S. Sayfiddinov

Kesish asbobi. 

Bo‘ylamasiga frezalash dastgohlarida taxta, 

g‘o‘lacha va zagotovkalarning qatlamlariga ishlov berish uchun 

pichoqlar vali va pichoqlar kallagi ko‘rinishidagi asboblar 

ishlatiladi, pichoqlar kallagining kesish qismlari olib qo‘yila- 

digan freza-pichoqlardan iborat. Taxta va zagotovkalarning 

chetlariga ishlov berish uchun kesish asbobi sifatida freza va 

pichoqli kallaklar ishlatiladi. Yog‘och qirindi plita va presslab 

tayyorlangan boshqa yarim fabrikatlardan tayyorlangan zago- 

---

52

tovkalarning sirtlarini frezalash uchun qattiq qotishmadan 

yasalgan plastinkali yupqa pichoqlar ishlatiladi.

Pichoqlar  vali  ayni  vaqtda  dastgohning  ish  unsuri 

hisoblanadi. Pichoqlar kallagining pichoqlar validan farqi shuki, 

u pichoqlarni o‘rnatish uchungina xizmat qiladi. Pichoqlar kallagi 

dastgoh shpindeliga o‘rnatiladi; unga harakat shu shpindel orqali 

o‘tadi. Shpindelning o‘rta qismida kallakni maqkamlash uchun 

teshik bor, kallakni shpindel aylantiradi. Pichoqlar valga qanday 

tartibda o‘rnatilsa, kallakka ham shu tartibda o‘rnatiladi.

Bo‘ylamasiga frezalash dastgohlarida qalinhgi 

3 

mm bo‘lgan 

yupqa pichoqlar bilan birga qalinligi 

10 

mm bo‘lgan qalin 

pichoqlar ham ishlatiladi.

Yupqa pichoqlarning maksimal uzunligi 

1610 

mm (ularning 

uzunligi pichoqlar valining uzunligiga bog‘liq), eni 

25, 32, 40 

va 45 

mm; qalin pichoqlarning uzunligi 

310 mm, eni 100, 110 

hamda 125 

mm. Qalin pichoqlarning ochiq va yopiq tirqishlari 

bo‘lib, ular vallarga yoki kallaklarga shu joylandan o‘rnatib 

mahkamlanadi. Pichoqlar tig‘ining o‘tkirlanish burchagi tax- 

minan 40°.

Dastgohchi yaxshi charxlangan va muvozanatlangan pichoq- 

lar bilan ishlashi lozim. Pichoqlarni tayyorlaganda ularning yon 

sirtlari, albatta, jilvirlanadi, pichoqlarning sirtida qatlamlangan, 

po‘k-kovak  joylar,  o‘tmaslashgan.  g‘adir-budurliklar  va 

korroziya izlari bo‘lmasligi lozirn. Pichoq tig‘ining Qattiqlik da- 

rajasi 55...59 

HRC atrofida bo‘lishi lozim. Yupqa pichoqlarning 

qalinligidagi farq pichoqning bor bo‘yicha 

0,05  mm, qalin 

pichoqlarda esa 

0,1 

mm gacha bo‘lishiga yo‘l qo‘yiladi. Pichoq- 

lar tig‘ining to‘g‘ri chiziqdan chetga chiqishi pichoqning har 

100 

mm uzunligida 

0,025 

m atrofida bo‘lishi lozim.

Bundan tashqari, juft pichoqlarning massasi bir xil, og‘irlik 

markazlari pichoq uchidan bir xil masofada bo‘lishi, demak, har 

juft pichoqning har ikkala yarmi (pichoq o‘rtasidan chetigacha 

bo‘lgan qismlari) ning massasi ham o‘zaro teng bo‘lishi lozim. 

Juft pichoqlarning massasi va og‘irlik markazlarining o‘rni 

---

53

muvozanatlangan tarozida o‘lchab tekshiriladi. Pichoqlar vali 

va pichoqlar kallagining jamlamasiga kiradigan vintlari, ponalari

 

va boshqa qismlarining massasi ham mos ravishda bir xil bo‘lishi 

lozim.

Ish jarayonida pichoqlar valining titrayotganligi sezilsa dast- 

gohni darhol to‘xtatish va pichoqlarning muvozanatini tekshirish 

uchun ularni charxlash sexiga qaytarish kerak.

Vallarga va kallaklarga pichoqlarni o‘rnatib mahkamlash 

o‘ta mas‘uliyatli ish bo‘lib ishchidan muayyan malaka talab 

etadi. Bo‘ylamasiga frezalash dastgohlarida kesish tezligi katta 

boiganidan pichoqlarga markazdan qochuvchi katta kuchlar 

ta‘sir ko‘rsatadi. Pichoqlar yaxshi mahkamlanmagan bo‘lsa, 

dastgoh sinishi mumkin (40-rasm).

Pona

Pichoq

Keskich

Qirindi 

sindirgich

Qirindi sindirgich