Sh. Djumanov, S. Sayfiddinov

25-rasm. Elektrogidravlik boshqariladigan gidrotaqsimot.

Elektromagnit yordamida boshqariladigan gidrotaqsimla- 

gichlarda elektromagnitlar porshenni bevosita suradi. Maxsus 

avtomatik tarzda boshqarish tizimi mavjudligi sababli gidrotaq- 

simlagichlarda elektromagnitlarning baravar ishga tushishi kabi 

hollar ro‘y bermaydi.

Hajmiy pnevmatik yuritmalar

Pnevmatik yuritmalar mashinalarning qurilmalarini siqilgan 

havo yordamida harakatlantirishga mo‘ljallangan. Pnevmodvi- 

gatellarning tuzilishi oddiy, ular yaxshi ishlaydi, o‘t chiqishi ji- 

hatdan xavfsiz, tez ishga tushishi bilan ajralib turadi. Yog‘och- 

ga ishlov berish dastgohlari qismlarining bir tekisda tez hara- 

katlanishi talab qilinmaydigan hollarda dastgoh qismlarini surish 

uchun pnevmodvigatellar ishlatiladi. Dastgoh qismlari harakat 

tezligining ravonligini ta‘minlaydigan regulator sifatida rostlash 

apparati bo‘lgan gidrosilindrlardan foydalaniladi.

Yog‘ochsozlik korxonalarida kichik quvvatga ega bo‘lgan 

membranali, silindrli va rotorli pnevmodvigatellar ishlatiladi. 

Oddiy tuzilishdagi pnevmodvigatel taqsimlash qurilmasi va dvi- 

gateldan tashkil topgan.

26-rasmda membranali pnevmodvigatel ko‘rsatilgan. Agar 

membrana 

(2) 

bilan ostki qopqoq 

(J) 

orasidagi bo‘shliq bosim 

---

41

liniyasiga tutashtirilsa, siqilgan havo membrana orqali shtok 

(5) 

ni suradi, shtok surilganda dastgohning unga ulangan qismi ham 

birga suriladi. Membrana tagidagi bo‘shliq chiqarish liniyasiga 

tutashtirilsa, prujina 

(4) 

shtokni dastlabki vaziyatiga qaytaradi.

Silindrli pnevmodvigatellar bir tomonlama va ikki tomon- 

lama ishlaydigan bo‘lishi mumkin. Bir tomonlama ishlaydigan 

dvigatelda shtokni siqilgan havo bir yo‘nalishda suradi, prujina 

esa uni dastlabki vaziyatiga qaytaradi. Ikki tomonlama ishlay- 

digan  dvigatelda  porshenning  har  ikkala  harakati  siqilgan 

havo bosimi ta‘sirida sodir bo‘ladi; dvigatel ishlab turganda 

silindrning bir bo‘shlig‘i siqilgan havo kanaliga, ikkinchi bo‘sh- 

lig‘i esa atmosferaga tutashtiriladi.

Silindrli pnevmodvigatellarning konstruksiyasi dvigatelning 

qanday maqsadga mo‘ljallanganligiga qarab, har-xil boiishi 

mumkin. 27-rasmda shunday silindrlarning bir turi berilgan.

1

2

3

4

5

Siqilgan 

havo