Sh. Abdullayeva I f. d., prof

[273].
Bank risklarini boshqarishda muayyan tamoyillar va 
talablarga tayaniladi. Ular quyidagilardan iborat: 
 
Tamoyillar, talablar
: 
o‘z kapitalidan ortiq summaga risk qilmaslik; 
kam daromad olish imkoniyatida risk qilishga intilmaslik; 
bir mijozga yoki bir-biri bilan bog‘liq qarzdorlar guruhiga 
berilgan yirik kreditlar ko‘pincha banklarning inqirozga sabab bo‘lishini 
unutmaslik; 
bir qarz oluvchiga beriladigan kredit miqdori bankning ustav 
kapitali miqdorining 10 foizidan yuqori bo‘lmasligini asos qilib olish; 
bank tomonidan beriladigan yirik kredit bank kapitalining 
birinchi darajasi miqdorining 10 foizidan oshmasligiga rioya qilish; 
bir qarz oluvchiga yoki o‘zaro bog‘liq qarz oluvchilar guruhiga 
to‘g‘ri keluvchi maksimal miqdor bank kapitalining birinchi darajasi 
miqdorining 15 foizidan oshmasligini asos qilib olish; 
ishonchli (blankali) kreditlar bo‘yicha maksimal risk miqdori 
bank kapitalining birinchi darajasi miqdorining 5 foizidan oshmasligiga 
rioya qilish; 
bank tomonidan berilgan yirik kreditlarning umumiy summasi 
bank regulyativ kapitalining birinchi darajasidan 8 martadan 
oshmasligini asos qilib olish;
Xalqaro bank amaliyotida: 
 
biron bir qarz oluvchi bank asosiy kapitalining 10 foiz 
ekvivalentidan ortiqcha mablag‘ ololmaydi; 
bir tarmoqqa beriladigan kredit miqdori bankning umumiy 
portfelining 25 foizidan oshmasligi lozim; 
bir qarz oluvchiga to‘g‘ri keluvchi taxminiy risk (garovga 
qo‘yilgan mulk baholangandan keyin) bank asosiy kapitalining 1 
foizidan oshmasligi kerak; 
taxminiy (kutilayotgan) risk ko‘lami mijozdan olinishi ehtimol 
qilinayotgan yillik foyda miqdorining 3 baravaridan oshib ketmasligi 
kerak. 

---

426
37-chizma
. Riskni boshqarish jarayoni. 
Shuni ta’kidlash lozimki, respublikamizda aksariyat banklar sohalar 
bo‘yicha (Savdogarbank, G‘allabank, Paxtabank, Mikrokreditbank va 
h.k.) ixtisoslashgan banklar bo‘lib, ularning kredit qo‘yilmalarining 
asosiy qismi o‘zi ixtisoslashgan sohalarga yo‘naltiradi.
Bu yerda ham muayyan talab o‘rnatilishi lozim. Prof. 
Sh.Abdullayevaning fikriga ko‘ra, bank bir sohaga kredit berganda, shu 
soha uchun berilgan kreditlar ko‘lami bank kredit portfelining 35 
foizidan oshmasligi lozim. Bu ham kredit riskining oldini olishning 
Kutilayotgan risk 
Riskni tahlil qilish 
Riskni baholash 
Riskni kamaytirish va uning oldini olish bo‘yicha 
choralar ishlab chiqish 
Riskka samarali ta’sir ko‘rsatish usullarini tanlash 
Riskni qabul qilish 
o’tkazib
yuborish 
Sug‘urtalash 
Diversifikatsiyalash 
Kafolat olish 
Riskka ta’sir ko‘rsatish
Garov 
olish 
Moliyalashtirish 
bo‘yicha zaxiralar
tashkil qilish 
Qo‘llanilgan usullar nati-
jasini