Sh. Abdullayeva I f. d., prof

 
[277].
Yuqorida ta’kidlaganimizdek, foiz riski foiz stavkalarining 
o‘zgaruvchanligi natijasida yuzaga kelib, bozor iqtisodiyotiga xos 
obyektiv hodisadir. Bank tuzilayotgan shartnomalar bo‘yicha (kredit 
shartnomalari bo‘yicha ham, depozit shartnomalari bo‘yicha ham) foiz 
stavkalarini qayd etar ekan, ko‘pincha shunday vaziyatga tushib 
qoladiki, bunda u yo qimmatlashgan resurslarni stavkalar moliya 
bozorlarining daromadlilik darajasi pastroq bo‘lgan vaqtda belgilangan 
aktiv operatsiyalarni fondlash uchun sotib olish, yoxud ilgari sotib 
olinadigan qimmat resurslarini pasaygan stavkalar bo‘yicha joylashtirish 
mumkin. Chunki uni joylashtirish muddati resurslar jalb etilgan 
muddatga qaraganda kamroqdir. 
Foiz xatarini boshqarishdan maqsad bozor foiz stavkalarini 
tebranishlarining bank rentabelligiga salbiy ta’sirni minimallashtirishdan 
iborat. Foiz stavkalarining o‘zgarish xatari farqlantiruvchi xususiyati 
shundan iboratki, uning ta’siri bank uchun ham salbiy, ham ijobiy 
bo‘lishi mumkin.
Foiz xatarini boshqarish bankni foiz shaklida sof foyda olish 
vazifalarini qo‘yishga va bankning foiz xatariga qanchalik duch 
kelganligini chamalab ko‘rishga majbur etadi. Buning uchun yo 
tafovutni tahlil qilish usuli (ing. GAP -uzilish, interval), yohud 
davomiylikni tahlil qilish usulidan foydalaniladi. 
Bank portfelining shakllanish doirasida foiz stavkalari o‘zgarish 
riskini boshqarishda ikki xil strategiya bo‘lishi mumkin: 
foiz stavkalarining dinamikasini prognoz qilish; 
foiz stavkalari prognozlanayotgan o‘zgarishining salbiy ta’sirini 
minimallashtirish maqsadida bank portfeli tuzilmasini o‘zgartirish 
tadbirlarini o‘tkazish.
Agar foiz stavkalarining o‘zgarish tendensiyalarini oldindan aytib 
bo‘lmasa yoki foiz stavkalari tartibsiz tebranib tursa, u holda tafovutni 
boshqarishning