Ш. А. ДЎстмуҳамедова, З. Т. Нишанова, С. Х. Жалилова

В.А.Крутецкий ўспиринларда учрайдиган мотивларнинг 
қуйидагиларини алоҳида ифодалайди: 
а) Бирор ўқув фанига қизиқиш; 
 
б) Ватанга фойда келтириш истаги; 
в) Шахсий қобилиятини рўкач қилиш;
г) Оилавий анъаналарга риоя қилиш; 
д) Дўст-биродарларга эргашиш;

---

е) 
МОДДИЙ Т
аъминлаш ва ҳоказолар. 
Республикамизда профессор 
М.Г.Давлетшин раҳбарлигида ўтказилган 
Ф.И.Ҳайдаров тадқиқотида қишлоқ мактаби ўқувчиларининг ўқиш 
мотивлари, 
Н.С.Жўраев тадқиқотида кичик мактаб ёшидаги ўқувчиларда 
ўқиш мотивларини шакллантиришнинг психологик хусусиятлари 
ўрганилди. Ушбу тадқиқотда кичик мактаб ёшидаги ўқувчиларда ўқув 
мотивларини психологик ўйинлар ёрдамида шакллантиришга маҳаллий
шароитда илк бор комплекс ёндашилди. Ўқув жараёнида фойдаланилган 
психологик ўйинлар ўқувчиларнинг ўқишга ижодий ёндашувига, психик 
тараққиётига ва психик жараёнларига таъсир этиши мумкинлиги кўрсатиб 
берилди. Шу билан бирга баҳо олишга йўналганлик мотивлари ташқи 
мотивлар сирасига кирса-да, ички мотивларни муайян даражада ривож 
топишига 
кўмак 
бериши 
кўрсатиб 
берилди.
Таълим жараёнининг натижаси ўзлаштириш, ички ва ташқи фаолиятни 
мақсадга мувофиқ равишда ўзгартиришдир. Таълим бир одамнинг 
бошқасига билим ва кўникмалар беришидир. Билим, кўникма ва 
малакалар таълим жараёнининг натижасидир. Билимларни 
ўзлаштириш жараёни муаммоси П.Я.Гальперин ва Н. Ф. Тализина 
томонидан ўрганилган. Улар ақлий хатти-ҳаракатларни босқичма-босқич 
шакллантириш назариясини ишлаб чиққанлар. Муаллифлар ақлий 
хатти-ҳаракатларни моддий ҳолда ташки нутқ ёрдамида ҳамда ақлий 
шаклда, фикрда намоён бўлишини изоҳлаб бердилар. Аклий хатти-
ҳаракатларнинг биринчи босқичи расм, схема, диаграмма ва шартли 
белгилар тарзида ўз ифодасини топади. Ақлий хатти-ҳаракатларнинг