“Сервис” илмий-амалий журнал 020 йил 4-сон сервис

“Сервис” илмий-амалий журнал 
 
2020 йил 4-сон 
43 
Н.А.Очилова– Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти «Инновацион иқтисодиѐт»
кафедраси изланувчиси 
 
ДЕҲҚОН ХЎЖАЛИКЛАРИНИ БОШҚАРИШ ВА УЛАРНИНГ 
ИҚТИСОДИЙ САМАРАДОРЛИГИ 
 
Аннотация: ушбу мақолада Қашкадарѐда деҳқончиликни ривожлантиришнинг долзарблиги, 
муҳим жиҳатлари, иқтисодий самарадорлигини ошириш йўллари, мамлакат тараққиѐт 
даражасининг малакали мутахассислар салоҳиятига узвий боғлиқлиги, қишлоқ хўжалиги 
соҳасида эришилган фан ютуқлари ва ечимини кутаѐтган муаммолар ҳамда уларнинг бартараф 
этиш йўллари бўйича мулоҳазалар, таклиф ва тавсиялар келтирилган. 
Калит сўзлар: деҳқончилик, малакали кадрлар, рентабеллик даражаси, бошқариш, қишлоқ
хўжалиги, самарадорлик. 
 
Кириш. Бугунги кунда қишлоқ хўжалигининг мамлакат миқѐсидаги аҳамияти ва 
ўрни йилдан-йилга ортиб бораѐтган бўлиб, бу соҳада юртимиз аҳолисининг кўпчилиги 
меҳнат қилиб келишмокда. Қашқадарѐ вилояти статистика бошқармасининг маълумот-
ларига кўра, 2019 йилда ишлаб чиқарилган қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг 73,5 фоизи 
деҳқон (шахсий ѐрдамчи) хўжаликлари, 24,6 фоизи фермер хўжаликлари, 1,9 фоизи 
қишлоқ хўжалик фаолиятини амалга оширувчи ташкилотлар ҳиссасига тўғри келади.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиѐевнинг 2020 йил 24 
январдаги Олий Мажлисга Мурожаатномаси [1]да қуйидаги фикрлар илгари сурилган: 
«…Қишлоқ хўжалигида фермер ва деҳқонларнинг манфаатдорлигини ошириш борасидаги 
ўрганиш ва изланишларимиз давом этмоқда. Соҳага илғор технологиялар ва кластер 
тизими жорий этилмоқда. Тадбиркорликни кенг ривожлантириш ва бу соҳа учун янги 
шароитлар яратишга барча имкониятларимизни сафарбар этаяпмиз. «Ҳар бир оила – 
тадбиркор» дастури доирасида ўз бизнесини бошлаѐтган оилаларга 5,9 трлн. сўм 
кредитлар ажратилди. Бу йил мева-сабзавотчилик, узумчилик, уруғчилик, чорвачилик, 
агрологистикани ривожлантириш, сувни тежайдиган технологияларни жорий этиш, 
илмий-тадқиқот ишлари, соҳа учун малакали кадрларни тайѐрлашга 3 триллион сўм 
маблағ йўналтирамиз…» [1]. Демак, танланган тадқиқот мавзуси долзарб, давлат сиѐсати 
даражасида кўтарилган. Ваҳоланки, халқимиз дастурхонини тўлдириш, мамлакат 
эҳтиѐжидан ортиқча маҳсулотлар етиштириб, экспорт ҳажмини ошираѐтганлар ҳам 
фермер ва деҳқон хўжаликларимиздир. Юқоридагиларни эътиборга олиб, тадқиқот 
мақсади ва вазифалари белгиланган ва илмий-тадқиқот ишлари амалга оширилмоқда.