Sekin o'ylang Tez qaror qabul qiling / Daniel Kahneman: ast; Moskva; 2014 yil

147-bet

Kitob nashr etilganidan o'ttiz yil o'tgach, Mehl qonuniy g'urur bilan ta'kidladi, “hali
ijtimoiy fanlarda hech qanday qarama-qarshilik juda ko'p emas
bir xil yo'nalishda harakatlanadigan sifat jihatidan heterojen tadqiqotlar ».
Prinston iqtisodchisi va vino biluvchisi Orli Ashenfelter jozibali xulosa chiqardi
oddiy statistik ma'lumotlarning dunyoga mashhur fikridan ustunligini ko'rsatish
mutaxassislar. Ashenfelter ma'lumotlardan Bordo uchun narx o'zgarishini taxmin qilmoqchi edi
hosil yilida mavjud. Bu muhim nuqta, chunki bir nechta talab qilinadi
etuk yillar. Bundan tashqari, narxlar ta'sirga qarab juda katta farq qiladi -
12 oylik oraliqda shishaga solingan bir xil uzumzordan vinolar narxi;
o'nlab marta, hatto undan ham ko'proq farq qilishi mumkin. Bularni bashorat qilish qobiliyati
o'zgarish juda muhim, chunki investorlar vintage vinolariga sarmoya kiritadilar
san'at asarlarida bo'lgani kabi, yillar o'tishi bilan ular qimmatlashadi degan umidda.
Ma'lumki, vintage vinosining ta'mi faqat ob-havoning o'zgarishiga ta'sir qiladi
uzumning pishish davri. Eng yaxshi vinolar yoz quruq va quruq bo'lganda olinadi
issiq (Bordo vino ishlab chiqaruvchilari issiqxona effektiga hurmat ko'rsatishlari kerak). Yomg'irli
bahor yana bir qulay omil, chunki u hosilni oshiradi
sifatiga ta'sir qilmasdan uzum. Ashenfelter bu ma'lumotlarning barchasini o'zgartirdi
narx o'zgarishini bashorat qilish imkonini beruvchi statistik formula (sharob uchun
maxsus ishlab chiqaruvchi va maxsus to'kilmasin) uchta meteorologik uchun
ko'rsatkichlar: yozdagi o'rtacha harorat, o'rim-yig'im davridagi yog'ingarchilik miqdori va uchun
oldingi qish. Uning formulasi kelgusi yillar uchun aniq narx prognozini beradi va
hatto o'nlab yillar. Bundan tashqari, agar hisob-kitoblar yoshlar uchun joriy narxlarga asoslangan bo'lsa