Scientific progress volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 212
hukmronidur... yuborgan elchisi kelib... kelturgan ixlosnomasin nazari kimyo asar 
mutolaasi sharafiga musharraf qildi
–
10
. 
–
Hamul yil shavvol oyining 11 ida 
chahorshanba kuni ba
’
zi masolixi mulkiya jihatidin... Shukrilla og
’
a bila... Qilichjon 
boyni elchi qilib urus mamlakatining podshohiga irsol qildi
–
11
. 
–
Hamul yil 1263(1846-1847) ramazon oyining 8 ida panj-shanba kuni Shukrilla 
og
’
a va Qilichjon boy uruslin kelib, urus podshohi bila qilg
–
on muloqoti va munozara 
va munoqashalarin masomi
–
i a
–
log
–
a yetkurdilar
–
12
. 
Ogahiy o
’
z asarida diplomatik munosabatlar haqida gapirar ekan, quyidagilarni 
keltiradi: 
–
Hamul yil 1264 (1847 - 1848) ... Olloberdi so
–
fikim Buxoro elchiligiga 
borib erdi, Amir Nasrullaning qo
–
shg
–
on elchisi Zakariyo Xoja avroq bila yuborgan 
muhabbatnomasin jumodiy-al-avval oyining 9 ida panj-shanba kuni nazari anvor 
mutolaasiga yetkurdi. Ul hazrat (Muhammad Aminxon - Q. M.) mazkur oyning 20 sida 
dushanba kuni Qutbiddin Xoja shayx-ul-islomni va Shukrillo okoni shohona tuhfa va 
mulukona hadyalar bila xalifai Rum elchiligiga irsol qildi... Yusufbek Ho
–
qand 
elchiligiga marsul bo
–
lib erdi, Jumodiy as-soniy oyining 3 inchi kuni Ho
–
qand 
podshohining masxub qilg
–
on elchisi Xolmurodbiy bila kelib, yuborgan 
muhabbatnomasin va tansuqot va tuhofotin nazari kimyo asar peshgohiga yetkurdi
–
13
. 
1264/1847 
–
1848 yili 
–
sha
–
bon oyining 18 ida dushanba kuni... Xojash mahram 
va Otaniyoz mahramni elchi qilib urus viloyatiga irsol etdilar
–
14
. 
–
Xojash mahram va 
Otaniyoz mahramkim ba'zi umuri mulkiya jihatidin elchilik yo
–
sunida urus viloyatiga 
bormish erdilar, andoqkim sobiqan guzorish topdi, 1266 (1849-1850) shavvol oyining 
15 ida panjshanba kuni urus podshohining yuborgan maktub va tuhfalarin kelturub, 
nazari a'lo peshgohiga yetkurdilar
15
. 
1275/1858 
–
1859 yil safar oyining 2 sida Buxoro podshohi Amir Nasrullaning 
Boba inoqg
’
a qo
’
shib yuborgan Mirzo Ubayd miroxur nomli elchisi Xorazmga yetib 
keldilar. 
–
Mohi mazkurning 4 ida yakshanba kuni urus elchisi Nikolay Anichkovgakim 
Buxoroga borib, andin o
–
tib yurtiga ketmak iltimos qilib erdi, hazrat (Sayid 
Muhammadxon - Q.M.) iltimosin qabul etib, podshosi uchun sovg
–
ot va maktub 
topshirib, Buxoro jonibiga uzatdi
–
16
. 
Ogahiyning yuqoridagi asarlarida keltirilganidek, 
–
Shohid ul-iqbol
–
nomli 
asarida ham diplomatik munosabatlar bo
’
yicha ancha ma'lumot keltiradi. Qaysi 
mamlakatdan yoki xonlikdan kimning elchi bo
’
lib kelganligi va ismi va qancha vaqt 
Xivada turganligini keltirib o
–
tgan. 
 
10
Огаҳий. Жомиъ ул
-
воқеоти султоний. Мазкур қўлёзма фонди. Инв. № 9786, 316
- 
варақ.
11
Шу асар. Инв. № 9786. 45 б 
- 
46а 
- 
варақлар.
12
Шу асар. Инв. № 9786. 71 б
- 
варақ.
13
Шу асар. Инв. № 9786, 114 б
- 
варақ.
14
Шу асар. Инв. № 978 б, 134 а
-
б 
- 
варақ.
15
Шу асар. Инв. № 9786.162 б 
- 
варақ.
16
Шу асар. Инв. № 7572. 159 б
- 
варақ.

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3